Hapja e kapitullit 35 të negociatave me Serbinë, për anëtarësimin e saj në Bashkimin Evropian, do të ketë reflektime pozitive për Kosovën, vlerësojnë ekspertët e të drejtës ndërkombëtare dhe njohësit e integrimeve evropiane në Kosovë.
Kapitulli 35 ka të bëjë me çështjen e normalizimit të marrëdhënieve të Serbisë me fqinjët, duke nënkuptuar praktikisht edhe normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën.
Tashmë, rekomandimin për hapjen e këtij kapitulli, Komisioni Evropian dhe Këshilli Evropian për Punë të Jashtme ia kanë paraqitur Këshillit të Ministrave të Bashkimit Evropian.
Afrim Hoti, profesor i të Drejtës Ndërkombëtare në Universitetin e Prishtinës, thotë për Radion Evropa e Lirë, se pozicioni i deritashëm i Serbisë ndaj Kosovës, në bisedimet në Bruksel, nuk ka qenë i rastësishëm.
Sipas tij, Serbia ka qenë e interesuar që para hapjes së Kapitullit 35 dhe në përgjithësi para hapjes së negociatave me BE-në, ta rregullojë çështjen e mbetjes, të formalizimit dhe ruajtjes së prezencës serbe në Kosovë.
Në këtë drejtim, siç thotë ai, krijimi i Asociacionit të Komunave me shumicë serbe dhe një varg përfitimesh tjera, të cilat Serbia ka arritur t’i sigurojë për serbët e Kosovës, përmes marrëveshjeve në Bruksel, janë rezultat i vetëdijes së serbëve se procesi i negocimit do ta sjell Serbinë para vendimit që të ecet kah BE-ja pa Kosovën ose në kahje të kundërt.
“Mendoj që tashmë po shkojmë drejt një rrethi vicioz. Po shkojmë -edhe Serbia edhe Kosova- drejt ofrimit të derës hyrëse në kuadër të BE-së dhe kjo derë hyrëse duhet të lë prapa shumë probleme, në mesin e të cilave është edhe pozicioni i Serbisë kundrejt Kosovës".
"Mendoj se Kosova duhet të përfitojë në këtë drejtim, sepse tashmë, ky kapitull do ta lëvizë çështjen e neutralitetit. Fundja, nëse deri më tani kemi folur pa emra, nga hapja e Kapitullit 35 dhe tutje, Serbia dhe Kosova duhet të kenë emra të përveçëm”.
Emrush Ujkani, profesor i të Drejtës Evropiane në Universitetin e Prishtinës, thotë se ende pa u marrë me Kapitullin 35, reagimet në opinionin e Serbisë kanë treguar se sa do të jetë i rëndësishëm.
Ky kapitull, sipas tij, do ta orientojë Serbinë për ta ndjekur agjendën evropiane për një fqinjësi të mirë.
“Në të njëjtën kohë, i jep leksion ose e bën të kuptojë opinionin në Serbi dhe lidershipit atje, se Kosova, përfundimisht është çështje më vete, është shtet dhe rrjedhimisht Serbia, unë mendoj, se nuk ka kurrfarë të ardhme për ta ndikuar rrjedhën e zhvillimeve politike në Kosovë".
"Do të thotë, ajo mund të ndikojë, jo vetëm në Kosovë, por edhe në vendet tjera, për të keq, por ajo do të konsiderohet si diçka e dëmshme dhe e papranueshme”.
Ujkani ka shtuar se përfitimet që mund t’i ketë Kosova në këtë situatë, nuk duhet parë si një fitore ndaj Serbisë, por si diçka që buron nga agjenda evropiane dhe qasja e Bashkimit Evropian karshi dialogut.
Edhe profesor Hoti, këto implikime i sheh më shumë si çështje në kontekstin e realizimit të kritereve të Bashkimit Evropian.
“Unë besoj që marrëdhëniet me fqinjët, definimi i kufijve, por edhe numri i përgjithshëm i popullsisë të një vendi të caktuar, janë ndër kriteret. Tek negocimi, mendoj se këto do të jenë pyetjet e para që do t’i parashtrohen Republikës së Serbisë".
"Në këtë drejtim, edhe nëse nuk do të kemi njohje të drejtpërdrejtë, atëherë, të paktën raporti i Serbisë kundrejt Kosovës, në kuptimin e normalizimit të marrëdhënieve, do të duhej të ishte raport në mes shtetesh. Kjo, në mënyrë indirekte, besoj që reflekton dhe nënkupton njohje të ndërsjellë”.
Ditë më parë, autoritetet e Beogradit patën reaguar lidhur me Kapitullin 35 dhe rreth asaj se farë do të nënkuptojë ky kapitull lidhur me Kosovën.
Ndonëse, sipas zyrtarëve serbë, në kapitullin 35 nuk përmendet në mënyrë eksplicite njohja e Kosovës nga Serbia, ata kanë shfaqur brengosjen se ky kapitull nënkupton këtë fakt.