Instituti për Siguri dhe Integrim nga Prishtina që merret kryesisht me shtetasit e Kosovës të kthyer nga Siria, thotë se më pak se 100 persona nga Kosova, në mesin e të cilëve gra dhe fëmijë, ende vazhdojnë të qëndrojnë në kampe të ndryshme të Sirisë.
Institucionet e Kosovës, ndërkaq, nuk japin informata se çka është duke u ndërmarrë për kthimin e shtetasve të Kosovës nga Siria.
Vitin e kaluar, për kthimin e kosovarëve nga Siria, ka qenë e përfshirë edhe Ministria e Drejtësisë, kurse tani përgjegjësia ka kaluar në Ministrinë e Punëve të Brendshme.
“Ministri i Punëve të Brendshme është koordinator nacional kundër terrorizmit dhe radikalizmit. Mendoj se ata i kanë numrat e saktë dhe mund të informoheni më në detaje. Tash veprimet të cila janë duke u ndërmarr apo do të ndërmerren, mendoj se adresë më kompetente është Ministria e Punëve të Brendshme”, ka thënë, Selim Selimi, ministër i Drejtësisë në Qeverinë e Kosovës.
Nga Ministria e Brendshme, megjithatë nuk janë përgjigjur në pyetjen e Radios Evropa e Lirë lidhur me këtë proces.
Sipas autoriteteve në Kosovë, prej fillimit të luftës në vitin 2012, në Siri kanë shkuar rreth 400 kosovarë duke u rreshtuar krah grupit militant, Shteti Islamik.
Gjatë kësaj periudhe, nga viti 2012 më shumë se 100 persona nga Kosova është thënë se janë vrarë në vatra të luftës.
Më 19 prill të vitit 2019, me ndihmën e Shteteve të Bashkuara, Kosova ka kthyer 110 qytetarë të saj nga Siria duke përfshirë 32 gra, 74 fëmijë dhe katër luftëtarë të huaj. Është thënë se edhe 87 persona mbesin ende në Siri, apo rreth 30 luftëtarë, 49 gra dhe 8 fëmijë.
Qeveria e Kosovës, pas kthimit të grupit të parë nuk ka konfirmuar nëse ka plane për një operacion të ri të riatdhesimit të kosovarëve të mbetur në territorin sirian.
Qeveria e Kosovës ka Strategjinë Shtetërore kundër Terrorizmit me qëllim të parandalimit dhe luftimit të veprave terroriste.
Përmes veprimeve që dalin nga ky dokument, Qeveria ka për synim kundërshtimin dhe luftimin e ideologjive ekstremiste apo radikale, si dhe parandalimin e aktiviteteve terroriste.
Në kuadër të kësaj strategjie dhe programeve për deradikalizim, në vitin 2018 Qeveria e Kosovës ka filluar programin për deradikalizimin nëpër burgje, ku kryesisht punohet me të burgosur që kishin qenë pjesë e organizatave terroriste, siç është grupi militant Shteti Islamik në Siri dhe Irak.
Drejtori i bordit të Institutit për Siguri dhe Integrim nga Prishtina, Arbër Vokrri, tha për Radion Evropa e Lirë se është vështirë të dihet numri i kosovarëve në Siri.
“Sipas të dhënave tona, janë më pak se 100 persona, madje mund të jenë mes 60 dhe 80 personave. Statistika ngatërrohen për shkak se në këtë numër llogariten edhe fëmijët që kanë lindur nga martesat e përziera[martesat e grave nga Kosova pas vdekjes së burrit të parë]. Njëri prind mund të jetë shqiptar e tjetri mund të jetë nga Kaukazi apo diku tjetër, dhe mandej nuk mund të ketë saktësi përfundimtare të të dhënave”, tha Vokrri.
Po ashtu, ai thotë se integrimi i personave të kthyer vazhdon të jetë një sfidë për institucionet e Kosovës dhe se problemi më i madh në këtë rrafsh është mungesa e buxhetit.
“Institucionet janë informuar, do të thotë kanë mbledhur mjaftueshëm të dhëna për fenomenin, për motivet e shkuarjes së qytetarëve atje, qëndrimin dhe gjendjen në terren dhe kanë përpiluar një strategji që mund të themi se është e mirë, sikur të implementohet në tërësi. Do të thotë përgjigjja institucionale është në rregull, por problemi është të pamjaftueshmëria e buxhetit”, shpjegon Vokrri.
Ramadan Shkodra, përfaqësues i Bashkësisë Islame të Kosovës, thotë se BIK-u nuk ka të dhëna të sakta se sa mund të jetë numri i kosovarëve në Siri.
“Ne kemi ndihmuar në riintegrim dhe deradikalizim, pastaj kemi ndihmuar me pako ushqimore, ndihma sociale e këshilla dhe çështje të tjera që kanë qenë në kuadër të strategjisë nacionale për këtë punë”, thotë Shkodra.
Vokrri thotë se pavarësisht mungesës së mjeteve buxhetore nga shteti, riintegrimin e personave të kthyer nga Siria në Kosovë e ka vështirësuar ndërhyrja jokompetente e shoqërisë civile dhe disa mediave. Ai nuk ka përmendur se për cilat organizata apo media bëhet fjalë.
“[Ato] e kanë rritur tej mase problemin, duke shkaktuar frikë e pasiguri në mesin e familjarëve të këtyre personave, për të cilët po flasim. Edhe pas kësaj ka rezultuar me një lloj hezitimi që ata të bashkëpunojnë me institucionet e Kosovës. Në një të ardhme të afërt mendoj se këtu duhet të jetë vëmendja te korrigjimi i ndërhyrjes së shoqërisë civile”, thekson Vokrri.
Departamenti Amerikan i Shtetit, më 20 qershor të këtij viti ka publikuar raportin vjetor për terrorizmin në botë. Aty për Kosovën thuhet se vendi vazhdoi të luftojë kërcënimin e terrorizmit përmes bashkëpunimit të ngushtë me Shtetet e Bashkuara.
“Megjithëse qeveria ka një Divizion Parandalimi dhe Riintegrimi në Ministrinë e Brendshme, burime dhe aftësi të kufizuara, vazhdojnë të pengojnë aftësinë e qeverisë për të siguruar shërbimet dhe ndihmën e nevojshme”, thuhet në raport.
Së fundmi, katër fëmijë dhe një grua u kthyen këtë javë në Shqipëri nga kampi al-Hol i Sirisë, ku kanë qëndruar për rreth dy vjet.
Kampi al-Hol drejtohet nga kurdët dhe aty mbahen të burgosur që dikur kanë qenë pjesë e grupit militant, Shtetit Islamik, ose familjarë të tyre.
Kosova është anëtare e Koalicionit Global për të Luftuar ISIS-in.
