Çmimet në Kosovë diktohen nga importi, për faktin se rreth 80 për qind e të gjitha të mirave materiale që nevojiten për plotësimin e nevojave të popullatës së Kosovës, importohen nga vendet e Bashkimit Evropian dhe vendet e rajonit, thonë ekspertë të çështjeve ekonomike në Prishtinë.
Çdo ndryshim i çmimeve në tregun ndërkombëtar dhe te vendet fqinje, përkatësisht te produktet, të cilat Kosova i importon për konsumin e qytetarëve, sipas profesorit të ekonomisë në Universitetin e Prishtinës, Naim Gashi, do të kenë ndikim në Kosovë.
“Kosova, si një treg i vogël, furnizimet kryesore i merr nga vendet e rajonit dhe vendet e Bashkimit Evropian, pasi që ne kemi një produkt të brendshëm relativisht të ulët, atëherë shumica e çmimeve diktohen nga rajoni dhe vendet e BE-së ”, thotë Gashi
Sipas Gashit, aktualisht në Kosovë prej produkteve ushqimore që konsumohen, vetëm rreth 40 për qind vijnë nga vendet e Bashkimit Evropian, kurse pjesa tjetër dërmuese gati vijnë kryesisht nga vendet e rajonit, me ç’rast, thekson ai, ndikimi i produktit të brendshëm vendor në çmime, është relativisht simbolik.
“Ndikimi ynë kryesor është te prodhimet bujqësore, blegtorale dhe produktet e qumështit. Kur kemi një prodhimtari më të fuqizuar, aty mund të ndikojmë ne me çmime, por te produktet tjera, siç janë amvisëria, teknologjitë, te të gjitha produktet tjera ndikimi i Kosovës është simbolik, për arsye se ne nuk e prodhojmë atë produkt dhe çmimin ia cakton prodhuesi”, shpjegon Gashi.
Deficiti tregtar, sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës, në vitin 2013 arriti në mbi 2 miliardë euro.
Serbia vazhdon të jetë importuesi kryesor në Kosovë, pasur nga Gjermania, Turqia, Italia, Kina, Greqia, Maqedonia e vende të tjera.
Të dhënat e fundit të Agjencisë së Statistikave të Kosovës kanë treguar se indeksi i tërësishëm i çmimeve të konsumit për muajin shtator 2014 është më i lartë për 0,2 për qind, krahasuar me muajin gusht 2014.
Shkalla e inflacionit, e matur në muajin shtator 2014, krahasuar me muajin shtator 2013 ishte 1,4 për qind.
Ngritja e Indeksit të Çmimeve të Konsumit vërehet te nëngrupet: perime, rrymë, gaz dhe lëndë të tjera djegëse. Ndërkaq, brenda këtij nëngrupi, çmimi i rrymës elektrike shënoi një ngritje prej 5,18 për qind.
Qytetarët me të ardhura më të ulëta janë ata të cilët preken më së shumti nga ngritja e vazhdueshme e çmimeve të konsumit.
Sadri Sinani, qytetar rreth 40 vjeç, punon si taksist në kryeqytet. Ai thotë se përveç ngritjes reale që mund të kenë disa produkte, shumë herë tregtarët në Kosovë ngritin çmimet edhe sipas dëshirave të tyre.
Për të, ngritja e vazhdueshme e çmimeve është bërë gati e papërballueshme.
“Ngritja e çmimeve gati çdo muaj, po bëhet e mundimshme për ne, që nuk kemi të hyra mujore më shumë se 200 euro”, shprehet Sadriu.
Ngjashëm shprehet edhe Adem Berisha, pensionist:
“Për ata, të cilët kanë të ardhura të vogla, çdo ngritje e çmimit e cilitdo produkt që është i nevojshëm, do të ndikojë në standardin jetësor, po flas për ato familje që kanë të ardhura të ulëta, pasi që për ata që kanë të ardhura më të larta, nuk është ndonjë problem”.
Sipas Anketës së Buxhetit të Ekonomive Familjare për vitin 2013, rezulton se Konsumi për kokë banori gjatë vitit 2013 ishte 1402 euro, që i bie jo më shumë se 116 euro në muaj, ndërsa konsumi për ekonomi familjare është 7625 euro, që në muaj është 635 euro.
