Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, me ndërmjetësimin e Bashkimit Evropian, praktikisht është pezulluar për një fazë të gjatë dhe tashmë ekzistojnë edhe sinjale se Bashkimi Evropian do ta ndryshojë qasjen ndaj këtij dialogu, vlerësojnë njohësit e zhvillimeve politike në Kosovë.
Sipas tyre, dialogu ka bërë një pushim të gjatë, për tri arsye: mënyra e menaxhimit të këtij dialogu nga pala e Kosovës, si dhe krizën politike që prodhoi dialogu brenda vendit; pauza e gjatë zgjedhore dhe taktike e Serbisë; si dhe nevoja për rivlerësimin e dialogut të deritashëm nga ana e Bashkimit Evropian, për të krijuar mundësinë e një qasjeje të re ndaj dialogut.
Naim Rashiti, analist i Grupit Ballkanik për Politika, duke folur për Radion Evropa e Lirë vlerëson se dialogu, në fazën e tanishme, ka degraduar shumë dhe e ka krahasuar atë me një anije plot vrima, e cila është para fundosjes.
“Është keq menaxhuar. Nuk është menaxhuar nga BE-ja. Ka devijuar nga përgjegjësia e saj si ndërmjetësuese dhe garantuese. Në të njëjtën kohë, nuk është menaxhuar mirë nga Prishtina, politikisht. Beogradi, gjatë periudhës zgjedhore, për çdo detaj të vogël kërkon pauzë, ndërkaq BE-ja ia ofron atë.”
“Beogradi ka krijuar edhe rrethana të reja, siç është rasti me ndërtimet jolegale në veri. Prandaj, është marrë vendim që dialogu të rishikohet, të analizohet dhe të krijohet një platformë e re nga ana e lehtësuesit. Konsultimet po vazhdojnë dhe besoj që edhe presidenti (Hashim Thaçi) është mu për këtë sot atje, në Bruksel”, thotë Rashiti.
Ai ka shtuar se ekzistojnë informacione që ka pajtim ndërmjet Kosovës dhe Bashkimit Evropian se nuk mund të flitet për tema të reja, pa u zbatuar marrëveshjet e arritura në dialogun e deritashëm.
Dren Doli, analist nga Grupi për Studime Juridike dhe Politike, thotë për Radion Evropa e Lirë se Serbia tashmë ka dërguar sinjale se nuk ka ndonjë vullnet të shprehur për të rifilluar dialogun me Kosovën.
“Sipas vlerësimeve që janë thënë edhe publikisht nga kryeministri i Serbisë, Vuçiq, interesi i Serbisë nuk është që të hyjë në dialog me Kosovën pa marrë konfirmim të qartë që vazhdimi i dialogut me Kosovën do t’i njeh Serbisë një dritë të gjelbër për fillimin e negociatave në kapitujt e veçantë për anëtarësimin e Serbisë në BE”, thotë Doli.
Ndërkaq, analisti Rashiti vlerëson se faza e zbatimit të marrëveshjeve të arritura në dialogun e deritashëm nuk do ta garantojë suksesin e dialogut në përgjithësi, për faktin se Serbia po kërkon që dialogu të ketë qasje tjetër, që marrëveshjet të arrihen në paketë dhe që ato më pas kushtëzohen njëra me tjetrën. Shembull për këtë, sipas tij, është edhe marrëveshja për Asociacionin e komunave me shumicë serbe. Në anën tjetër, sipas tij, edhe Kosova, duhet ta ndryshojë qasjen ndaj këtij dialogu.
“Nuk shoh që qeveria e Prishtinës mund ta avancojë dialogun pa një qasje të re të konsensusit politik brenda Kuvendit të Kosovës, pa një platformë më të konsoliduar dhe të përbashkët me subjektet tjera, pa një mekanizëm të ri. Por, në të njëjtën kohë, nuk shoh zhbllokim të zbatimit të marrëveshjeve nga ana e Serbisë. Do të thotë, nuk shoh shthurje të këtyre kushtëzimeve që kanë të bëjnë me gjithçka, sepse për gjithçka ka vënë kusht me zbatimin e marrëveshjes për Asociacionin”, thotë Doli.
Analisti Doli po ashtu shpreh mendimin se Qeveria e Kosovës nuk duhet të vazhdojë dialogun me Serbinë pa arritur brenda vendit një konsensus nacional për mënyrën se si do t’i qaset këtij dialogu dhe qëndrimet që duhet t’i mbajë në këtë dialog. Gjithashtu, sipas tij, Qeveria e Kosovës e ka obligim që çështjen e Asociacionit të komunave me shumicë serbe ta ndërtoj ashtu sikurse është përcaktuar me vendimin e Gjykatës Kushtetuese të Kosovës.
“Duke marrë parasysh kërkesën e dytë, unë besoj që dialogu Kosovë-Serbi do të mund të sillet më shumë rreth çështjes së Asociacionit, për shkak të interesit që Serbia ka ndaj këtij Asociacioni. Kjo nënkupton që Qeveria e Kosovës duhet që, në fazat e ardhshme të dialogut Kosovë-Serbi, të tentojë të prezantoj qëndrimet e saj si pjesë e një qëndrimi unitar politik të Kosovës dhe jo vetëm si qëndrime, të cilat janë një koalicioni qeverisës dhe të cilat mund të lëvizin kurdo që shihet e arsyeshme”, shprehet Doli.
Sido që të jetë, Qeveria e Kosovës e ka fajësuar Serbinë për, siç është thënë, “bllokim të zbatimit të marrëveshjeve të arritura” në kuadër të dialogut të zhvilluar në Bruksel, “duke mos ndërmarrë asnjë hap në drejtim të përmbushjes së obligimeve të saj”. (REL)