Pranvera Arabe ka nisur me shpresa të mëdha për një të ardhme më të mirë. Dy vjet më vonë, gjërat duken më të komplikuara.
Ka qenë një vit i vështirë për Pranverën Arabe. Egjipti është në grahmat e krizës më të keqe politike, që nga rrëzimi i presidentit Hosni Mubarak në vitin 2011. Dhe, në Siri, lufta civile përkeqësohet çdo ditë.
Këto realitete, plus problemet në shumë shtete arabe, dallojnë shumë nga optimizmi që kishte rrethuar fillimet e Pranverës Arabe.
Optimizmi erdhi me rrëzimin e katër diktatorëve - në sfidën më të madhe të sundimit autoritar që nga shpërbërja e bllokut sovjetik.
Por, nëse revoltat e 2011-ës në Tunizi, Egjipt dhe Jemen kanë qenë kryesisht fitore pa gjak, ato janë mjegulluar me luftën civile në Libi dhe frikën se ndërtimi i shteteve të reja demokratike mund të jetë më i vështirë sesa rrëzimi i diktatorëve.
Në vitin 2012, këto frika janë bërë realitet.
Në Egjipt, laikët dhe islamikët, të cilët janë bashkuar për të rrëzuar Mubarakun, janë ndarë në dy kampe – në mbështetës dhe kundërshtarë të presidentit të ri islamik, Muhammad Morsi.
Protesta të dhunshme në mes të tyre ka nxitur kushtetuta e re, e hartuar nga islamikët.
Një protestues, Ezz Abdel Aziz, e shpjegon në këtë mënyrë:
“Është e papranueshme që çdo president në Egjipt ndërhyn në hartimin e kushtetutës. Një president i zgjedhur në mënyrë demokratike nuk duhet të ndërhyjë fare në kushtetutë. Ai vetëm duhet të mbikëqyrë punën e Komisionit Kushtetues. Kjo është e tëra”, thotë ai.
Në Tunizi, vendin ku ka nisur vala e protestave pro-demokratike në rajon, laikët dhe islamikët janë po ashtu në grindje.
Qeveria e tranzicionit, e udhëhequr nga islamikët, thotë se kushtetuta e re nuk do të përfshijë ligjin islamik. Por, grupet laike druajnë se ajo mund të ndryshojë para se të finalizohet diku në fillim të këtij viti.
Maha Azzam, nga Instituti Catham i Londrës, thotë se ndarjet midis laikëve dhe islamikëve nuk janë asgjë e re në botën arabe. Por, ato janë zgjeruar me Pranverën Arabe.
“Ndarja ka qenë gjithmonë atje. Ajo çfarë kemi parë me hapjen e procesit politik, është se ndarja është bërë më e dukshme tani, kur ka forca të ndryshme politike që konkurrojnë për pushtet dhe ndikim”, thotë Azzam.
Sipas saj, pyetja që shtrohet për vitin 2013 është nëse vendet e pas-Pranverës Arabe do të normalizohen apo do të mbeten të paqëndrueshme politikisht. Por, çfarëdo që të ndodhë, ajo thotë se rruga drejt demokracisë është e pakthyeshme.
“Shoqëritë në botën arabe, që kanë përjetuar Pranverën Arabe, kanë shkuar shumë larg duke shprehur kërkesat e tyre për shoqëri të lirë, për përgjegjësi më të madhe. Andaj, është vështirë të shihet kthimi prapa”, thotë Azzam.
Në Sirinë e shkatërruar nga lufta, sfida është ndryshe. Atje, pyetja për vitin 2013 është nëse forcat rebele mund të mposhtin presidentin Bashar al-Assad, pa ndërhyrje nga jashtë.
Edhe në rajonin e Gjirit, ku Pranvera Arabe ka ende për të arritur – përveç në Bahrejn – e ardhmja duket e pasigurt.(v.t.)
Ka qenë një vit i vështirë për Pranverën Arabe. Egjipti është në grahmat e krizës më të keqe politike, që nga rrëzimi i presidentit Hosni Mubarak në vitin 2011. Dhe, në Siri, lufta civile përkeqësohet çdo ditë.
Këto realitete, plus problemet në shumë shtete arabe, dallojnë shumë nga optimizmi që kishte rrethuar fillimet e Pranverës Arabe.
Optimizmi erdhi me rrëzimin e katër diktatorëve - në sfidën më të madhe të sundimit autoritar që nga shpërbërja e bllokut sovjetik.
Por, nëse revoltat e 2011-ës në Tunizi, Egjipt dhe Jemen kanë qenë kryesisht fitore pa gjak, ato janë mjegulluar me luftën civile në Libi dhe frikën se ndërtimi i shteteve të reja demokratike mund të jetë më i vështirë sesa rrëzimi i diktatorëve.
Në vitin 2012, këto frika janë bërë realitet.
Në Egjipt, laikët dhe islamikët, të cilët janë bashkuar për të rrëzuar Mubarakun, janë ndarë në dy kampe – në mbështetës dhe kundërshtarë të presidentit të ri islamik, Muhammad Morsi.
Protesta të dhunshme në mes të tyre ka nxitur kushtetuta e re, e hartuar nga islamikët.
Një protestues, Ezz Abdel Aziz, e shpjegon në këtë mënyrë:
“Është e papranueshme që çdo president në Egjipt ndërhyn në hartimin e kushtetutës. Një president i zgjedhur në mënyrë demokratike nuk duhet të ndërhyjë fare në kushtetutë. Ai vetëm duhet të mbikëqyrë punën e Komisionit Kushtetues. Kjo është e tëra”, thotë ai.
Në Tunizi, vendin ku ka nisur vala e protestave pro-demokratike në rajon, laikët dhe islamikët janë po ashtu në grindje.
Qeveria e tranzicionit, e udhëhequr nga islamikët, thotë se kushtetuta e re nuk do të përfshijë ligjin islamik. Por, grupet laike druajnë se ajo mund të ndryshojë para se të finalizohet diku në fillim të këtij viti.
Maha Azzam, nga Instituti Catham i Londrës, thotë se ndarjet midis laikëve dhe islamikëve nuk janë asgjë e re në botën arabe. Por, ato janë zgjeruar me Pranverën Arabe.
“Ndarja ka qenë gjithmonë atje. Ajo çfarë kemi parë me hapjen e procesit politik, është se ndarja është bërë më e dukshme tani, kur ka forca të ndryshme politike që konkurrojnë për pushtet dhe ndikim”, thotë Azzam.
Sipas saj, pyetja që shtrohet për vitin 2013 është nëse vendet e pas-Pranverës Arabe do të normalizohen apo do të mbeten të paqëndrueshme politikisht. Por, çfarëdo që të ndodhë, ajo thotë se rruga drejt demokracisë është e pakthyeshme.
“Shoqëritë në botën arabe, që kanë përjetuar Pranverën Arabe, kanë shkuar shumë larg duke shprehur kërkesat e tyre për shoqëri të lirë, për përgjegjësi më të madhe. Andaj, është vështirë të shihet kthimi prapa”, thotë Azzam.
Në Sirinë e shkatërruar nga lufta, sfida është ndryshe. Atje, pyetja për vitin 2013 është nëse forcat rebele mund të mposhtin presidentin Bashar al-Assad, pa ndërhyrje nga jashtë.
Edhe në rajonin e Gjirit, ku Pranvera Arabe ka ende për të arritur – përveç në Bahrejn – e ardhmja duket e pasigurt.(v.t.)