Aleanca veriatlantike dhe Kombet e Bashkuara, në këtë kohë nuk do të tërheqin misionet e tyre nga Kosova, vlerësojnë ekspertët e sigurisë dhe ata të politikës së jashtme. Por, ata shtojnë se do të vijë një ditë kur misioni i KFOR-it dhe ai i UNMIK-ut, do të largohen nga Kosova. Ndërkaq, nga NATO-ja dhe UNMIK-u, për Radion Evropa e Lirë kanë thënë se për çdo ndryshim eventual të misionit të tyre në Kosovë, duhet të merret një vendim në këto institucione. Qeveria e Kosovës nuk ka pranuar që të deklarohet për këtë temë.
Këto reagime vijnë pasi presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq më 13 maj tha se vendi i tij ka marrë informacione nga burimet e inteligjencës, se një nga fuqitë e mëdha së shpejti do të fillojë të kërkojë zyrtarisht tërheqjen e forcave të KFOR-it dhe UNMIK-ut nga Kosova.
Presidenti i Serbisë po ashtu deklaroi se për këtë çështje do të përpiqet të diskutojë edhe me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, me të cilin pritet të takohet më 17 maj në Bruksel.
Vuçiq po ashtu komentoi faktin se Qeveria e Kosovës do të ndajë 100 milionë euro në vit për ushtri, shumë kjo, që sipas tij, nuk mund të krahasohet me Serbinë, shtet që ndan nga buxheti dy miliardë euro për ushtrinë.
Sipas tij, tërheqja e KFOR-it dhe UNMIK-ut nga Kosova do të ishte "një katastrofë".
Deklaratat e Vuçiqit synojnë "dobësimin e FSK-së"
Eksperti i sigurisë, Ramadan Qehaja tha për Radion Evropa e Lirë se deklaratat e presidentit serb, Vuçiq për këtë temë, në fakt, ishin një veprim politik që kishte për qëllim diskreditimin dhe dobësimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
“Tani që Vuçiqi do të takohet me Stoltenbergun, ai do t’i kërkojë KFOR-it që të qëndrojë këtu, në mënyrë që të ndikojë që FSK-ja të mos jetë ushtri, ashtu siç është planifikuar që të shndërrohet në ushtri”, tha Qehaja.
Më 2018, Kuvendi i Kosovës miratoi ndryshimet ligjore për transformimin e Forcës së Sigurisë në ushtri. Ky proces pritet të zgjasë dhjetë vjet. Kapaciteti i plotë operacional i kësaj force, pritet të bëhet gjatë fazës së tretë të procesit të transformimit.
Qehaja shtoi se patjetër që do të vijë një ditë kur NATO-ja do të tërheqë trupat nga Kosova, por ai thekson se para kësaj, është e nevojshme që Kosova dhe Serbia të bien dakord për këtë temë, në kuadër të procesit të normalizimit të marrëdhënieve mes dy shteteve.
Ai po ashtu tha se Forca e Sigurisë së Kosovës është e gatshme që të përballet në çdo kohë me të gjitha çështjet e fushës së mbrojtjes.
“Sigurisht që ka ende probleme në gatishmërinë luftarake, por ata janë në rrugën e duhur që dita-ditës ta rrisin atë gatishmëri. Ekziston edhe një problem financiar, ju duhet të siguroni para për armë, pajisje e të tjera. Edhe nëse KFOR-i largohet nga Kosova, është e kuptueshme që çështjet e sigurisë do të jenë në duart e FSK-së”, tha Qehaja.
Ndërkaq, profesori i të Drejtës Ndërkombëtare, Afrim Hoti thotë se misioni i KFOR-it dhe ai i UNMIK-ut në Kosovë janë bazuar në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit dhe sipas tij, roli i tyre është i përkohshëm.
Hoti beson se KFOR-i dhe UNMIK-u do të largohen nga Kosova, kur Prishtina zyrtare të bëhet pjesë e NATO-s, rrjedhimisht, kur të jetë edhe anëtare e OKB-së
Duke komentuar deklaratat e Vuçiqit, Hoti thotë se ato nuk pasqyrojnë asgjë të re dhe rikujton se Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar, në disa raste kanë kërkuar që për Kosovën të mos mbahen më debate para Këshillit të Sigurimit të OKB-së.
“Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar janë përpjekur që të ndikojnë në përfundimin e misionit të OKB-së në Kosovë. Tani kemi një situatë të re sepse procesi politik (dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë) nuk ka përfunduar dhe një gjë e tillë, për momentin nuk është e mundur”, tha Hoti.
Radio Evropa e Lirë ka tentuar që të marrë edhe një qëndrim të Qeverisë së Kosovës lidhur me paralajmërimin e Vuçiqit për tërheqjen eventuale të KFOR-it dhe UNMIK-ut, por nga Zyra për media e kryeministrit, nuk janë përgjigjur.
NATO dhe UNMIK deklarohen për paralajmërimin e Vuçiqit
Një zyrtar i NATO-s tha për Radion Evropa e Lirë se për tërheqjen eventuale të trupave të KFOR-it nga Kosova, paraprakisht duhet një dakordim i aleatëve.
"Të gjitha vendimet në NATO, përfshirë ato për KFOR-in, merren në pajtueshmëri me të gjitha 30 vendet anëtare”, ka thënë një zyrtar i NATO-s për Radion Evropa e Lirë.
Në përgjigjen e NATO-s është thënë se aleanca veriatlantike ka kontribuuar në stabilitetin e Ballkanit Perëndimor për shumë vjet dhe vazhdon të jetë e përkushtuar për rajonin.
“Misioni ynë i KFOR-it ka për bazë Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1999, për të ofruar ambient të sigurt dhe liri të lëvizjes për të gjitha komunitetet që jetojnë në Kosovë”, është thënë mes tjerash në përgjigjen e zyrtarit të NATO-s.
Ndërkaq, zëdhënësja e UNMIK-ut, Sanam Dolatshahi, tha për Radion Evropa e Lirë se për ndryshimet eventuale të prezencës në Kosovë së forcave ndërkombëtare të sigurisë, kërkohet vendim në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.
“Rezoluta 1244 e Këshillit të Sigurimit të OKB-së përcakton mandatin e prezencës civile ndërkombëtare dhe të asaj të sigurisë në Kosovë, prandaj çdo ndryshim në mision duhet të bëhet me vendim të Këshillit të Sigurimit”, tha Dolatshahi.
Misioni i Përkohshëm i OKB-së, UNMIK-u u vendos në Kosovë në vitin 2000, pas sulmeve ajrore të NATO-s në caqet e ushtrisë serbe. Ky mision është vendosur në bazë të Rezolutës 1244, e cila është miratuar nga Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara në qershor të vitit 1999 dhe e cila është ende në fuqi.
Pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës në shkurt të vitit 2008, UNMIK-u ia ka dorëzuar shumicën e përgjegjësive misionit të Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX).
Në shkurt të vitit 2019, kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Ramush Haradinaj kishte deklaruar se institucionet e Kosovës nuk kanë komunikim me misionin e UNMIK-ut, duke shtuar se Kosova nuk sheh “asnjë interes që Kombet e Bashkuara t’i përfaqësojë një strukturë që quhet UNMIK”.
Megjithatë, Ministria e Brendshme dhe ajo e Jashtme kishin thënë se kanë komunikim me UNMIK-un dhe bashkëpunojnë me këtë mision për fushën e sigurisë.
UNMIK-u shërben si ndërmjetësues mes institucioneve të Kosovës dhe INTERPOL-it.
Ndërkaq, misioni paqeruajtës i NATO-s, KFOR, po ashtu është vendosur në Kosovë më 12 qershor, 1999, pas tërheqjes së forcave serbe nga Kosova.
Fillimisht, ishin rreth 50,000 mijë ushtarë nga 36 vende të botës, prej të cilëve 30,000 ishin nga vendet që janë pjesë e aleancës së NATO-s.
Aktualisht, në Kosovë janë rreth 3,500 trupa të KFOR-it.
Facebook Forum