Edhe pas disa orësh negociata, Kosova dhe Serbia – nën ndërmjetësim të Bashkimit Evropian – nuk arritën marrëveshje për targat dhe dokumentet serbe.
Mirëpo profesori Edward P. Joseph nga Universiteti Johns Hopkins në Uashington, ka thënë për Radion Evropa e Lirë se në aspektin teknik, Kosova dhe Serbia mund të arrijnë shpejt marrëveshje për këto çështje.
Sipas tij, mjafton të ketë vullnet politik, pasi këto tema nuk janë të reja për palët.
Ndonëse nuk ka dashur të komentojë se si mund të duket një marrëveshje mes dy vendeve, ai ka thënë se është i bindur që janë bërë një mori propozimesh në takimin e 18 gushtit.
“Kjo çështje është plotësisht e zgjidhshme, dhe se nuk duhet të ketë dyshim në të. Çështje e targave të makinave ka qenë në agjendë për kohë të gjatë, andaj edhe mund të gjendet zgjidhja, me vullnetin e mirë të të dyja palëve”.
Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian, Josep Borrell, ka thënë në një konferencë për media se ndonëse nuk është arritur marrëveshje, negociatat do të vazhdojnë.
I pyetur se kush mund të përballet me më shumë presion në negociatat e ardhshme, Joseph ka thënë se krejt kjo do të varet nga propozimet.
“Varet shumë se çfarë propozime ekzistojnë në tavolinë. Nëse njëra palë ka bërë propozim konstruktiv dhe pala tjetër nuk është përgjigjur, atëherë kësaj të fundit do t’i bëhet më shumë presion, dhe me të drejtë. Me vullnetin e mirë të Serbisë për të jetuar me Kosovën si fqinje, dhe me vullnetin e mirë të Kosovës për të jetuar me Serbinë si fqinje, kjo çështje mund të zgjidhet. Nuk ka dyshim këtu”.
Ai ka ritheksuar deklaratat e ambasadorit amerikan në Kosovë, Jeff Hovenier, se hapi i Kosovës për zbatim të vendimeve për targat dhe dokumentet serbe është në linjë më marrëveshjet e Brukselit.
“Mund të them se ambasadori amerikan në Kosovë ka thënë se qëndrimi i Kosovës për dokumentet, është i mbështetshëm, dhe është në përputhje me atë që është arritur në Bruksel kohë më parë”.
Ndonëse Joseph e sheh këtë çështje si shpejt të zgjidhshme, ai vë theksin te retorika e përdorur nga liderët e Kosovës dhe Serbisë ditëve të fundit.
“Retorika e presidentit Vuçiq për likuidimin e serbëve është përtej çdo niveli të pranueshëm. Një gjuhë e tillë është përdorur në kohë luftërash, sidomos në Bosnje-Hercegovinë, është përdorur nga serbët për të arsyetuar spastrimin etnik. Në anën tjetër në Kosovë opozita po e kritikon kryeministrin Kurti se edhe ai po bën diçka të tillë. Por shtrohet pyetja, a po e kritikon dikush Vuçiqin në Serbi për gjuhën që po përdor?”
Më 11 gusht, presidenti serb ka thënë se ka informacione për plane lidhur me veriun e Kosovës.
“Ata po përgatisin likuidimin e popullit tonë në veri”, ka deklaruar Vuçiq, duke paralajmëruar kundër një gjëje të tillë.
Një ditë më vonë, Kurti, ka thënë se kur zyrtarët në Beograd, përfshirë presidentin serb, Aleksandar Vuçiq, flasin për dhunë dhe vrasje në Kosovë, ata flasin për vete, "flasin për imagjinatën e mendimet e tyre".
Sipas profesorit Joseph, palët do të mund të shfrytëzojnë ndasitë, që veçse ekzistojnë, para se të pozicionohen në tema të caktuara.
Çfarë u tha pas takimeve mes Kurtit dhe Vuçiqit?
Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian, Josep Borrell, ka thënë se takimet e 18 gushtit në Bruksel mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, me ndërmjetësimin e BE-së, nuk kanë qenë "takime të zakonshme", por "takime për menaxhimin e krizës".
Takimet në Bruksel u thirrën pasi serbët lokalë më 31 korrik dhe 1 gusht vendosën barrikada si shenjë pakënaqësie ndaj vendimit të Qeverisë së Kosovës për zbatim të dy vendimeve: për targat e makinave dhe dokumentet serbe.
Kosova dhe Serbia kanë marrëveshje për lëvizje të lirë prej vitit 2011.
Serbia e ka zbatuar atë menjëherë.
Kosova e ka zbatuar më 1 gusht - për pak orë - pikën për dokumentin për hyrje/dalje dhe e ka shtyrë zbatimin e vendimit për 1 shtator, me qëllim të uljes së tensioneve në veri.
Ndërkohë serbët i kanë hequr barrikadat.
Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian kanë kërkuar po ashtu një shtyrje të tillë, ndonëse kanë thënë se Kosova ka të drejtë të zbatojë këto vendime.
Kryeministri Kurti nuk është deklaruar pas takimeve.
Qeveria e Kosovës ka thënë se kryeministri Kurti, ka diskutuar për dy tema në takimet e 18 gushtit - për kornizën e përgjithshme të marrëveshjes përfundimtare dhe çështjet aktuale.
Presidenti Vuçiq, ka thënë se 18 gushti ka qenë ditë e vështirë në Bruksel, por do të përmbahet nga çdo koment.
Përmes një video-mesazhi në Instagram, ai ka paralajmëruar se do të deklarohet në 48 orët e ardhshme.
“Një ditë e vështirë është prapa nesh, ishte një ditë e vështirë për të gjithë qytetarët dhe për mbarë vendin tonë, nuk mund të them se ka përfunduar me sukses, por përmbahem nga komentet e tjera, sepse shpresoj se është e mundur që me ndonjë mrekulli të arrijmë një zgjidhje kompromisi. Prandaj do të vazhdoj të luftoj për paqe dhe stabilitet”, ka thënë mes tjerash Vuçiq.
Vuçiq – teksa po mbaheshin takimet në Bruksel – ka thirrur një takim me përfaqësuesit e serbëve nga Kosova, i cili do të mbahet të dielën, më 21 gusht, në Beograd, sipas mediave në Serbi.
Shefi i Zyrës për Kosovën në Qeverinë serbe, Petar Petkoviq, u ka thënë gazetarëve se Vuçiq do të qëndrojë në Bruksel edhe për një kohë dhe se do t'i drejtohet publikut serb të premten, më 19 gusht, në Beograd.
Edhe zyrtarë të BE-së i kanë thënë Radios Evropa e Lirë (REL) se janë optimistë që një pakt mund të arrihet në ditët në vijim.
Duke folur në kushte anonime, ata kanë thënë se “ky rund i takimeve nuk do të konsiderohet i përfunduar pa u arritur marrëveshja”.
Në ndërtesën e BE-së, ku është zhvilluar dialogu, ka qëndruar edhe i dërguari i Shteteve të Bashkuara për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar.
Pala amerikane nuk merr pjesë në dialog, por SHBA-ja mbështet plotësisht përpjekjet e BE-së në procesin e normalizimit të marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës.
Një ditë më parë, Kurti dhe Vuçiq janë takuar ndaras edhe me shefin e NATO-s, Jens Stoltenberg.
Stolteneberg ka thënë se i takon Beogradit dhe Prishtinës që të shmangin përshkallëzimin e situatës dhe se misioni i NATO-s në Kosovë, KFOR, është duke vëzhguar situatën dhe është i gatshëm të intervenojë në rast të destabilizimit.
Dialogu mes Kosovës dhe Serbisë ka nisur 11 vjet më parë.
Deri më tani janë arritur më shumë se 20 marrëveshje në fushat si ajo e energjisë, telekomunikacionit, drejtësisë, doganave, lirisë së lëvizjes, por jo të gjitha janë zbatuar.
Kosova insiston që dialogu për normalizim të marrëdhënieve të përmbyllet me njohje reciproke në mes të të dyja vendeve.
Serbia, në anën tjetër kërkon zgjidhje kompromisi.
Banorët e kryeqyteteve t Kosovës dhe Serbisë - Prishtinës dhe Beogradit - besojnë se një marrëveshje mes dy shteteve është e mundur, por janë të vetëdijshëm se rruga drejt saj është e vështirë.
