Respektimi i të drejtave të fëmijëve në Kosovë, nuk është në nivel të kënaqshëm, thonë zyrtarë të lartë institucionalë. Sipas tyre, edhe pse është punuar në hartimin e ligjeve për të drejtat e fëmijëve, ato nuk zbatohen në tërësi.
Një Qershori, Dita Ndërkombëtare e të Drejtave të Fëmijëve, këtë vit u kushtohet fëmijëve me nevoja të veçanta.
Lidhur me atë se sa respektohen të drejtat e fëmijëve me nevoja të veçanta, flet Sebahate Hajdini- Beqiri, zëvendësdrejtoreshë e organizatës, “Dawn Sindrom Kosova”.
“ Pozita e fëmijëve në Kosovë sot nuk është në pozitë të kënaqshme dhe ne, si shoqëri civile, e as institucionet publike nuk duhet të ndihen të suksesshëm me atë se sa kanë bërë për fëmijët me nevoja të veçanta”.
“Edukimi i fëmijëve me nevoja të veçanta, mbetet barrë e familjarëve dhe, mendoj, e gjithë shoqërisë kosovare. Që nga viti 2007, organizata ‘Dawn Sindrome Kosova’ ka filluar t’i integrojë fëmijët me sindromën Dawn në shkollim të rregullt, por ne nuk jemi të kënaqur me atë se çka ofron shkolla për ta”.
“Mungojnë edukimet psiko-sociale, kështu që prindërit, për shkak të mungesës së këtyre shërbimeve, detyrohen të paguajnë asistente private, edhe pse kjo i obligon institucionet shkollore duke u paraparë me ligj që të sigurojnë një gjë të tillë”, thotë ajo.
Kuvendi i Republikës së Kosovës me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Fëmijëve, vitin e kaluar kishte nxjerrë 8 rekomandime, duke përfshirë hartimin e projektligjeve për fëmijë, fuqizimin e fëmijëve në shumë fusha, arsimim më të mirë, qasje në shëndetësi publike etj.
Afrim Maliqi, udhëheqës i organizatës, “Hendikos” thotë se problemet, me të cilat sot ballafaqohen fëmijët me nevoja të veçanta në Kosovë, mbeten të shumta.
Me gjithë zhvillimet në disa fusha në Kosovë, që janë arritur, fëmijët mbesin grupi më i rrezikuar i popullatës.
“Me gjithë zhvillimet në disa fusha në Kosovë, që janë arritur, fëmijët mbesin grupi më i rrezikuar i popullatës. Këtë e them, sepse fëmijët ende nuk mund ta arrijnë qasje në edukim apo integrimin në arsimin, është një numër i vogël i fëmijëve që kanë arritur të integrohen. Gjithashtu, shëndetësia dhe mirëqenia sociale si dhe shërbimet që duhet t’i marrin fëmijët, janë të mangëta dhe kjo paraqet një problem që po përcillet me vite”.
“Po qe se fëmijët nuk i kanë pajisjet e duhura, shëndetin, rehabilitimin dhe mirëqenien e duhur, kjo ndikon në varfërinë edhe më të madhe të familjeve të tyre, sepse nëna, për shembull, duhet ta lërë punën, sepse duhet të kujdeset për fëmijën. Kjo, si mungesë e një ligji ku shteti duhet ta mbulojë një asistent për përkujdesje ashtu siç është edhe në shumë vende të botës”, thekson Maliqi.
Ndërkaq, shëndetësia për fëmijët me nevoja të veçante mbetet një nga sfidat. Sebahate Hajdini - Beqiri, nga organizata “Dawn Sindrom Kosova”, thotë se si rezultat i procedurave administrative, vitin e kaluar kanë vdekur tre fëmijë me sindromën Dawn, nga pamundësia për ndërhyrje kirurgjike jashtë vendit.
“Edhe shëndetësia është problem kyç. Çdo i treti fëmijë që lind me sindromën Dawn, përcillet me anomali tjera, dhe kanë nevojë për ndërhyrje kirurgjike jashtë vendit. Ne, përmes ministrisë, kemi iniciuar disa raste si organizatë, por procedurat janë shumë të gjata. Andaj, si rezultat i kësaj, në vitin 2012 tre fëmijë kanë vdekur”, shpjegon Hajdini - Beqiri.
Ferid Agani
E, zyrtarë në Ministrinë e Shëndetësisë thonë se institucioni në fjalë zbaton programe gjithëpërfshirëse të detektimit të hershëm të problemeve dhe të trajtimit në kohë të tyre.
“Jemi të përkushtuar të zbatojmë programe gjithëpërfshirëse. Në këtë drejtim, ne kemi një projekt në vlerë prej 2. 5 milionë eurosh që e zbatojmë me shumë institucione që adreson shumë probleme të fëmijëve, e në mesin e tyre edhe fëmijët me aftësi të kufizuara. Bëhet fjalë për aktivitete konkrete, të cilat kanë për qëllim lehtësimin e qasjes së këtyre fëmijëve deri te shërbimet cilësore si dhe avancimin e këtyre shërbimeve”, deklaron ministri i Shëndetësisë Ferid Agani.
Sidoqoftë, Zyra për shëndetin e nënës dhe fëmijës, në kuadër të Ministrisë së Shëndetësisë, është ngritur në kuadër të divizionit. Ministri Agani thotë se do të krijohen zyra të veçanta për fëmijët me nevoja të veçanta, në mënyrë që problemet e fëmijëve të trajtohen me kujdes edhe më të madh se deri më sot.
