Pushtimi masiv dhe i paprovokuar i Ukrainës nga Rusia ishte tronditje e madhe për shumë rusë.
“Sigurisht, më kujtohet”, thotë Ivan Koretnikov, një artist 84-vjeçar nga qyteti Perm, për ditën kur nisi sulmi një vit më parë.
“Ishte si një rrufe në qiell të pastër. Ashtu u ndjeva... 24 shkurti ishte si një rrufe. Deri në minutën e fundit, refuzoja ta besoja”, thotë ai.
Edhe pse shumica dërrmuese e rusëve e ka mbështetur - qoftë në mënyrë pasive, qoftë në mënyrë aktive - luftën në Ukrainë, mijëra të tjerë janë tmerruar nga vendimi i presidentit të tyre, Vladimir Putin, për të pushtuar fqinjin jugor.
Ivan Koretnikov
“Jam çmendur”
Një grua që ka protestuar kundër luftës në korrik, u ka bërë thirrje edhe bashkëqytetarëve të saj të ngrihen, duke i paralajmëruar se “heshtja e tyre për atë që ndodh në Ukrainë, vret njerëz”.
“Unë, thjesht, jam tronditur”, kujton Polina Mukhacheva, një e sapodiplomuar në shkollën juridike në qytetin e Kirovit, rreth 900 kilometra në verilindje të Moskës.
“Fillimisht kam menduar se do të nënkuptonte paqëndrueshmëri financiare dhe kjo më ka frikësuar më shumë. Por, më pas, e kam kuptuar se kjo është një luftë e vërtetë, se njerëzit po vriten, dhe jam çmendur”, kujton Mukhacheva për portalin Idel.Realities të Radios Evropa e Lirë.
“Ditët e ardhshme i kam kaluar si në mjegull”, thotë ajo.
Ilmira Rakhmutullina, koreografe në kryeqytetin e Bashkortostanit, Ufa, ka rrëfim të ngjashëm.
“Unë dhe motra ime nuk kemi fjetur fare natën e 23-24 shkurtit”, thotë ajo.
“Kemi qenë aq të shqetësuara saqë, thjesht, nuk kemi mundur të flemë. Jemi tronditur dhe tmerruar nga ajo që po ndodhte”, thotë Rakhmutullina.
Ilmira Rakhmatullina
Në Samara, rreth 450 kilometra në jugperëndim të Ufës, aktivisti Vladimir Avdonin thotë se bota e tij është transformuar.
“Lajmet për luftën më kanë zënë në befasi”, thotë ai.
“Fillimisht jam tronditur. Por, shpejt, kam arritur në përfundimin se duhet të veproj... se të gjithë ne, qytetarët e Rusisë, mbajmë përgjegjësi për atë që është duke ndodhur. Pikërisht atë ditë jam përgatitur të mbaj një protestë individuale”, thotë Avdonin.
Vladimir Avdonin mban një pankartë kundër luftës në Samara më 25 shkurt 2022, një ditë pas pushtimit të paprovokuar të Ukrainës nga Rusia.
Në Rusi, protestat me një person janë teknikisht të ligjshme, megjithëse njerëzit që i bëjnë ato, ndalohen rregullisht, dhe shpesh përballen me akuza të tilla si “mosbindje ndaj oficerit të policisë” ose “rezistencë ndaj arrestimit”.
“Nëse nuk bën asgjë dhe hesht, bëhesh ndihmës i një krimi”, thotë Avdonin.
“Nuk e kam ndërmend të bëhem ndihmës i krimeve të Putinit”, shton ai.
“Diskutimet politike do të na shkatërrojnë familjen”
Pasojat e luftës në Ukrainë janë duke ndarë familje në gjithë Rusinë.
Banorja e Kirovit, Mukhacheva - e cila është arrestuar në prill të vitit të kaluar për vendosjen e një fjongoje jeshile në flokët e saj, në kohën kur disidentët kundër luftës po përdornin ngjyrën e gjelbër si simbol të paqes - thotë se prindërit e saj i kanë kërkuar të mos shprehë kundërshtime ndaj luftës.
Polina Mukhacheva
“Ata mendojnë se është më mirë të ulen në heshtje dhe, siç thonë, të mos tërheqin vëmendjen. Më së shumti që bëjnë, është të flasin mes vete në kuzhinë”, thotë Mukhacheva.
“Nëna ime është pak a shumë neutrale, por babai im është për luftën, ndërsa unë dhe gjyshja jemi kundër”, thotë ajo.
“Askush nuk mund t’ia ndryshojë mendjen askujt. Mamaja është e shqetësuar seriozisht se diskutimet politike do të na shkatërrojnë familjen, ndaj përpiqet të heshtë dhe t’i shmangë konfliktet”, shton Mukhacheva.
Disidenti kundër luftës, Iskander Gabrakhmanov, nga kryeqyteti i Tatarstanit, Kazan, rrëfen një përvojë të ngjashme.
“Nëna ime... as nuk e dënon dhe as nuk e mbështet atë që është duke ndodhur”, thotë ai.
“Por, babai im do që ta rikthejë Bashkimin Sovjetik. Ky është vendi ku ai është rritur, ku ka kaluar rininë e tij dhe, kështu, mendon se është koha e duhur. Unë e kuptoj mendimin e tij, por në thelb nuk jam dakord”, thotë Gabrakhmanov.
“Një kalimtar ka thirrur policinë”
Yelena Baibekova ka qenë mësuese e matematikës në qytetin jugor të Astrakhanit, kur Rusia ka nisur pushtimin e Ukrainës.
Ajo ka pasur telashe me ligjin kur ka dëgjuar lajmin, pasi ka mbajtur një protestë individuale kundër luftës në një shesh qendror të qytetit, më 22 shkurt.
“Unë kam qëndruar pranë një qendre tregtare me një tabelë që lexonte: Putin = Luftë = Krizë = Degradim = Armiqësi ndërkombëtare”, kujton Baibekova.
“Një kalimtar është zemëruar dhe ka thirrur policinë, kështu që jam zhvendosur në një rrugë tjetër”, thotë ajo.
Mësuesja e matematikës, Yelena Baibekova
Policia është shfaqur në shtëpinë e saj dy ditë më vonë dhe e ka arrestuar, sepse një fqinj ka raportuar një peshqir me ngjyrat e flamurit të Ukrainës, të varur në ballkonin e saj.
“Seanca ime gjyqësore ka zgjatur tre minuta”, kujton Baibekova, duke shtuar se është dënuar me pesë ditë burgim.
“Më pas, më kanë hedhur në një qeli me disa alkoolistë që kanë pirë duhan vazhdimisht”, thotë ajo.
Kur është liruar, drejtori i shkollës i ka shqiptuar masë disiplinore për mungesë në punë, ndërsa në prill është pushuar nga puna.
“Kur kam qenë në paraburgim, disa mësues më kanë shkruar për të më mbështetur plotësisht, por nuk kanë mundur të veprojnë si unë”, thotë Baibekova. “Kemi qenë vetëm dy nga një grup prej 56 personash”, thotë ajo
“Heshtja e tyre do të vrasë njerëz”
Në javët e para pas pushtimit, më shumë se 13.000 rusë janë arrestuar për protesta kundër luftës, ka bërë të ditur OVD-Info, organizatë që monitoron represionin në Rusi.
Qeveria ka miratuar shpejt ligje që kriminalizojnë disidencën kundër luftës, në të gjitha format.
Me gjithë valën e re të protestave pasi Putini ka urdhëruar mobilizimin ushtarak në shtator, në Rusi nuk është forcuar ndonjë lëvizje e konsiderueshme publike kundër luftës.
Disidentja kundër luftës në Ufa, Rakhmatullina, ka protestuar katër herë në javët e para pas nisjes së pushtimit.
“Gjëja kryesore është se njerëzit nuk duhet të mësohen me atë që është duke ndodhur në Ukrainë. Ata nuk duhet të mësohen me ndjenjën e pafuqisë”, thotë ajo.
“Nuk mund të mësohen, sepse nëse e bëjnë këtë, heshtja e tyre për atë që është duke ndodhur në Ukrainë, do të vrasë njerëz - vërtet ose në mënyrë metaforike”, thotë Rakhmatullina.
“I pranoj rreziqet”
Lyaisan Sultangareyeva, 25 vjeçe, banore e qytetit të vogël të Bashkortostanit, Tuimazi, është gjobitur vazhdimisht për protestat e saj kundër luftës.
“Kam protestuar sepse nuk kam mundur të hesht. Nuk kam mundur të qëndroj mënjanë dhe të shikoj. Nuk e njoh asnjë person në Tuimazi që ka protestuar hapur kundër luftës”, thotë Sultangareyeva.
“Sigurisht që kam frikë të shkoj në burg. Po bëj gjithçka që mundem për ta shmangur këtë. Por, jam e përgatitur psikikisht për këtë... E di që do ta shkatërrojë jetën time dhe të të afërmve të mi, por mendoj se, ndoshta, nuk ka rrugë tjetër. Unë i pranoj rreziqet”, shton ajo.
Lyaisan Sultangareyeva
Sultangareyeva mbetet në Rusi, ashtu si edhe disidentët e tjerë: Mukhacheva, Avdonin, Koretnikov dhe Gabdrakhmanov.
Mësuesja e shkarkuar e matematikës, Yelena Baibekova, është larguar nga Rusia disa muaj pas nisjes së pushtimit dhe ka aplikuar për azil politik në Gjermani.
Ilmira Rakhmatullina dhe motra e saj janë larguar nga Rusia për në Armeni.