Ukrainës po i shtohet trysnia në fushëbetejë e përtej

Dimri po vjen, forcat ruse po çajnë përpara, dhe e ardhmja e mbështetjes nga përkrahësi më i fuqishëm i Kievit është e pasigurt, sepse Shtetet e Bashkuara janë buzë mbajtjes së zgjedhjeve presidenciale muajin e ardhshëm, ku gara është shumë e nxehtë.

Ukraina është duke luftuar për mbijetese dhe sovranitet, prandaj çdo ditë, çdo javë, dhe madje çdo muaj është mbase vendimtar për fatin e vendit.

Por, një grumbull faktorësh e bëjnë këtë kohë tejet vendimtare: Ukraina është duke u përballur me trysni në shumë fronte, për më tepër në vijën e vërtetë të frontit të luftës, i cili shtrihet përgjatë vendit, nga verilindja deri në jug.

Trupat ruse janë duke çarë përpara në rajonin lindor, të njohur si Donbas, ku e pushtuan qytetin e rëndësishëm Vuhledar javën e kaluar.

SHIKONI EDHE: Çfarë do të thotë për ushtrinë ukrainase rënia e Vuhledarit?

Në prag të dimrit, bombardime e pareshtura ruse e kanë kufizuar dukshëm prodhimin e rrymës nga Ukraina, duke ngjallur frikë për një krizë energjetike.

Këtë javë, madje edhe moti matanë gjysmës së botës duket se doli kundër Kievit: presidenti amerikan, Joe Biden, e anuloi një vizitë në Gjermani, pasi një uragan e goditi Floridën, duke e nxitur anulimin e një takimi të nivelit të lartë më 12 tetor të shteteve të mëdha perëndimore, që e furnizojnë Kievin me armë, me presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky.

Nuk është caktuar ndonjë datë e re për takimin e Grupit të Kontaktit për Mbrojtjen e Ukrainës, i cili do të ishte i pari ndonjëherë në nivelin e krerëve të shteteve. Me gjasë, ky do të kishte qenë takimi i fundit ballë për ballë midis Bidenit dhe Zelenskyt para zgjedhjeve në SHBA më 5 nëntor, rezultati i të cilave mund të ketë ndikim të madh në rrjedhën e luftës, e cila nuk është ndalur prej se Rusia e nisi pushtimin e plotë të Ukrainës në shkurt 2022.

Takimi do të kishte qenë një mundësi për Zelenskyn t'ua paraqiste shteteve perëndimore "planin e tij të fitores" për luftën.

SHIKONI EDHE: Vizitë vendimtare e Zelenskyt në SHBA për "planin e fitores"

Meqë planet për një takim të Grupit të Kontaktit janë pasigurta, Zelensky e nisi një turne nëpër Evropë duke paraqitur "planin e tij të fitores" për luftën në bisedime me liderët e Britanisë, Francës, Gjermanisë dhe vendeve të tjera. Në një vizitë në SHBA muajin e kaluar, ai e paraqiti planin para Bidenit si dhe kandidatëve rivalë presidencialë, ish-presidentin republikan Donald Trump dhe nënpresidenten demokrate Kamala Harris.

Përgjigjja nuk ishte aq e fuqishme, dhe Zelensky u kthye në shtëpi pa një nga gjërat kryesore që Kievi kërkon: lejen për t’i përdorur raketat amerikane për t’i goditur caqet ushtarake thellë brenda Rusisë.

Dita e zgjedhjeve

Gara e ngushtë për Shtëpinë e Bardhë shton pasigurinë mbi mundësitë për të marrë lejen për ato armë, si dhe mbi furnizimet me armë nga SHBA-ja dhe politikën e SHBA-ja karshi Kievit dhe luftës.

Deklaratat e Trumpit shqetësojnë ukrainasit

Një fitore e Harris shihet si e mundshme për të sjellë vazhdimësi, por nuk është e qartë nëse ajo mund të ndërmarrë hapa më të shpejtë ose më të mëdhenj për ta mbështetur Ukrainën.

Trump ka thënë në mënyrë të përsëritur se do t'i jepte fund luftës shumë shpejt, gjë që ka shkaktuar shqetësime në Ukrainë se Kievi mund të detyrohet të bëjë lëshime të mëdha.

Ndërkohë, në fushëbetejë, fitoret e Rusisë i kanë kushtuar asaj me humbjen e ushtarëve dhe pajisjeve të saj ushtarake, dhe analistët theksojnë se të dyja vendet po luftojnë për të dërguar më shumë ushtarë në vijën e frontit.

Megjithatë, përveç një inkursioni të papritur në rajonin Kursk të Rusisë, Ukraina ka bërë pak përparime prej kur i rimori nën kontroll pjesë të mëdha territori në lindje dhe jug, në vitin 2022.

Këto fakte nga terreni shërbejnë për t’i kthyer me këmbë në tokë Ukrainën dhe mbështetësit e saj jashtë vendit, duke lënë të kuptohet se qëllimi i Kievit për t’i rimarrë të gjithë territorin e veta nga një pushtues që zë rreth një të pestën e vendit, është jashtë mundësive në rrethanat e tanishme.

Harris dhe Trump përplasen për luftën në Ukrainë

Kjo llogaritje po kontribuon në rritjen e trysnisë ndaj Zelenskyt, që ai të heqë dorë tani për tani nga synimi i integritetit territorial dhe të mendojë kërkimin e një marrëveshjeje që do t’i jepte fund luftimet dhe do të vendoste garanci sigurie nga Perëndimi, por që do të linte pjesë të vendit në duart e Rusisë — jo formalisht, por fizikisht.

Disa nga bisedat për një ndryshim të tillë të synimeve kanë ardhur nga figura të rëndësishme që kanë qenë ndër mbështetësit më të zëshëm të Kievit.

"Finlanda bëri luftë të guximshme kundër Bashkimit Sovjetik në vitin '39. Ata i shkaktuan Ushtrisë së Kuqe dëme shumë më të mëdha se sa pritej", tha për Financial Times Jens Stoltenberg, deri këtë muaj sekretari i përgjithshëm i NATO-s.

"Lufta përfundoi pasi ata e dorëzuan 10 për qind të territorit të vet. Por, ata e fituan një kufi të sigurt", shtoi ai.

Presidenti çek, Petr Pavel, i tha The New York Times në fund të shtatorit se Ukraina do të duhet të jetë "realiste" dhe se "rezultati më i mundshëm i luftës... do të jetë që një pjesë e territorit ukrainas do të jetë nën pushtimin rus, përkohësisht", duke shtuar se kjo situatë e përkohshme mund të zgjasë me vite.

SHIKONI EDHE: Stoltenberg: Vendet e NATO-s duhet të jenë të gatshme “ta paguajnë çmimin” për paqe

“Garantimi i Sigurisë së Ukrainës”

Këto komente ngjallën reagime të ashpra në Ukrainë, ku shumica e qytetarëve kundërshtojnë bërjen e ndonjë lëshimi territorial ndaj Rusisë. Por, derisa lufta vazhdon, numri i ukrainasve të gatshëm të dorëzojnë territor për hir të paqes dhe pavarësisë është rritur – nga 10 për qind ose më pak deri në maj 2023, në 32 për qind në maj 2024, sipas një sondazhi nga Instituti Ndërkombëtar i Sociologjisë në Kiev (KIIS).

Ky numër ka mbetur pothuajse i njëjti në sondazhet më të fundit, tha për Radion Evropa e Lirë (REL) Anton Hrushetskiy, drejtori ekzekutiv i KIIS. Ukrainasit "janë të gatshëm të shtyjnë më tej çështjen territoriale", tha ai - por vetëm nëse janë të sigurt për sigurinë e vendit.

"Çështja kryesore është formati i garantimit të sigurisë së Ukrainës në të ardhmen, si do të duket ajo", tha Hrushetskiy. "Sepse, nëse nuk ka shpjegime se si Ukraina mund të mbrohet në të ardhmen, si anëtare e NATO-s, apo në ndonjë mënyrë tjetër, ukrainasit do të jenë kundër çdo marrëveshjeje."

SHIKONI EDHE: Zelensky: Rusia vetëm nëse detyrohet mund të arrijë paqe

Zelensky, i vetëdijshëm për dëshirat ndonjëherë konkurruese të qytetarëve të Ukrainës dhe mbështetësve të saj jashtë vendit, pa përmendur luftën e vazhdueshme ruse, duket se po përpiqet ta gjejë një rrugë të mesme; të ecë përpara në lidhje me çështjet e bisedimeve për paqe dhe kontrollin territorial, në një litar të hollë, fundi i të cilit nuk shihet.

Në një artikull të publikuar më 1 tetor me titullin "Ukraina përballet me orën e saj më të errët", Financial Times citoi një zyrtar të lartë perëndimor, i cili preferoi të mbetej anonim, se "toka për anëtarësim në [NATO] është e vetmja lojë në qytet, të gjithë e dinë këtë.... Askush nuk do ta thotë me zë të lartë...por është e vetmja strategji në tavolinë".

Zelensky reagoi duke thënë se çdo "pazar" për sovranitetin ose territorin është i papranueshëm. Kjo është në përputhje me qëllimin që ai ka përsëritur vazhdimisht dhe që James Nixey, kreu i Programit për Rusinë dhe Euroazinë në Chatham House, e përshkroi për REL-in si "synim maksimalist, gjithçka që dëshironi për Krishtlindje" - pra tërheqja e forcave ruse nga e gjithë Ukraina, përfshirë nga Krimea, të cilën Moska e aneksoi në vitin 2014.

Megjithatë, në të njëjtën kohë, Zelensky po e paraqet "planin e fitores" si një plan për të sjellë Rusinë në tryezën e negociatave.

Ai dhe administrata e tij "nuk po flasin për lëshime territoriale, apo diçka të tillë në planin e tyre të fitores", tha për REL-in Olga Onuch, profesoreshë e politikave për Ukrainën në Universitetin e Mançesterit. "Ata po thonë 'na jepni mjetet që na duhen për ta vendosur veten në një situatë më të mirë për të bërë negociata në kohën kur ato do të duhet të ndodhin'".

Fjalori i vrazhdët i Kremlinit [përmes mediave]

"Ajo që po diskutohet në të vërtetë në Uashington dhe gjetkë nuk është ajo që disa e quajnë një marrëveshja 'tokë për paqe', por më tepër një marrëveshje ku Ukrainës mund t'i ofrohen garanci të qëndrueshme sigurie, duke përfshirë potencialisht integrimin në NATO dhe BE, madje edhe përpara se ta rimarrë kontrollin e plotë mbi territorin e saj", shkroi Sam Greene, një profesor në Institutin rus King's College, më 6 shtator.

"Por, më shumë se e vërteta, ajo që ka rëndësi është se si shihet historia, dhe kjo bërë që Ukraina të përballur me ankth të shtuar se Perëndimi po përgatitet ta braktisë atë përballë një Rusie gjithnjë e më agresive, pavarësisht [ose ndoshta pikërisht për shkak] të faktit se Rusia po bëhet edhe më agresive", shkroi Greene.

SHIKONI EDHE: Ukraina i thotë Hungarisë se propozimet për paqe s’mund të bazohen në narrativat ruse

Ky koment prek një pyetje që nganjëherë merr pak vëmendje në diskutimet jashtë Ukrainës për mundësinë e një armëpushimi, ose marrëveshjeje paqeje: Kur, nëse ndonjëherë, Moska mund të jetë gati për bisedime mbi diçka më pak se kushtet e saj, të cilat, ndër të tjera, përfshijnë njohjen e sovranitetit të saj mbi pesë rajonet ukrainase që ajo pretendon në mënyrë të pabazuar se i përkasin Rusisë.

Një artikull më 3 tetor në median në gjuhën ruse, Poyasnitelnaya Zapiska, i cili citonte ato që thoshte se ishin disa burime të nivelit të lartë pranë presidentit Vladimir Putin dhe njerëz të informuar për "proceset e negociatave" midis Rusisë dhe Ukrainës, dukej se donte të tregonte se Kremlini dëshiron të paraqesë qëndrime të ashpra ndaj Ukrainës.

Pasi Ukraina dërgoi trupa në rajonin e Kurskut, ku ata janë të pranishëm dy muaj pas sulmit matanë kufirit, "Kremlini arriti në një përfundim: Ne do ta shkatërrojmë shtetin e Ukrainës", citohet të ketë thënë në këtë artikull një bashkëpunëtor i Putinit.

Burimi shtoi se nuk ka shpresa për bisedime për paqe tani për tani, sipas artikullit.

Përgatiti: Ekrem Idrizi