Politizimi i bordeve të ndërmarrjeve publike, po shihet si një prej faktorëve që po i çon këto ndërmarrje drejt procesit të falimentimit.
Përfaqësues të shoqërisë civile të cilët kanë realizuar hulumtime për emërimet në këto pozita, thonë se një dukuri e tillë i ka përcjellë të gjitha qeveritë e deritashme të Kosovës.
Pothuajse në të gjitha ndërmarrjet qendrore publike dhe ato rajonale, punësimi nuk realizohet në bazë të kritereve të kërkuara por, siç thonë monitoruesit nga shoqëria civile, emërohen anëtarë të partive politike nga subjektet që vijnë në pushtet.
Arton Demhasaj nga Organizata për Demokraci, Anti-Korrupsion dhe Dinjitet, “Çohu”, tha se një pjesë e madhe e anëtarëve të bordit janë anëtarë të partive politike.
Përveç anëtarëve të bordit, sipas tij, vazhdojnë edhe punësimet në pozita tjera në bazë të preferencave politike.
“Ky fenomen jo vetëm që po dëmton funksionimin e një ndërmarrje të tillë, por problemi qëndron se edhe ata anëtarë që janë politik, nuk janë profesional për punën që marrin.
Kjo ka ndikuar që këto ndërmarrje të dëmtohen tej mase, pastaj edhe punësimet në pozita tjera kanë qenë ose kanë mund të jenë të ndikuara politikisht”, tha Demhasaj.
“Dhe për këtë arsye disa nga ndërmarrjet janë para falimentimit, nuk kanë funksionuar si duhet, ka pasur punësim të militantëve të partive politike”, theksoi ai.
Procesi i emërimit të anëtarëve të bordit, sipas ligjit, duhet të kryhet në procedurë të hapur, transparente dhe konkurruese, e cila ka për qëllim që të gjitha emërimet të bëhen ekskluzivisht në bazë të meritës.
Edhe Berat Thaqi, analist i politikave në Institutin për Studime të Avancuara GAP, tha për Radion Evropa e Lirë se ligji nuk respektohet në emërimet në këto pozita.
Motivi që këta persona zgjidhen anëtarë të bordeve është që të realizohen interesat e partive politike, thotë Thaqi duke shtuar se këto interesa nuk përputhen me interesin e rritjes së veprimtarisë së ndërmarrjeve.
“Zgjedhja e anëtarëve të bordit me përkrahje politike të cilët kryesisht janë joprofesional dhe shkojnë me agjendë të realizimit të interesave të partive politike e dëmton asetin publik që është pronë e gjithë qytetarëve të Kosovës, për hir të realizimit të interesit të një grupi të ngushtë të partive politike dhe në dëm të punëtorëve dhe në përgjithësi të asetit publik”, tha Thaqi.
Duke marrë parasysh gjendjen në disa ndërmarrje publike, Demhasaj në anën tjetër thotë se është momenti i fundit që Qeveria e Kosovës të ndërmarr masa, në mënyrë që në këto pozita të emërohen njerëz profesional dhe në bazë të kualifikimeve dhe kritereve të kërkuara.
“Kjo më një vullnet politik mund të realizohet, por deri më tani nuk ka pasur të paktën iniciativa të tilla të ndikohet në këtë drejtim. Për shkak se të gjitha partive politike në njëfarë mënyrë u ka konvenuar një situatë e tillë. Sepse secila që ka ardhur në pushtet ka punësuar apo ka dërguar njerëz politik në pozita të tilla dhe në një mënyrë të gjitha kanë qëndruar të heshtura ndaj këtij fenomeni”, shprehet Demhasaj.
Kurse Berat Thaqi vlerëson se në këtë proces është qeveria ajo që po i krijon problemet.
“Në këtë rast Qeveria është problemi, sepse zyra e kryeministrit të Kosovës i përzgjedhë anëtaret e bordeve, pastaj këta anëtarë veprojnë në dëm të interesit të ndërmarrjeve”, thotë Thaqi.
Të hënën, Qeveria e Kosovës ka emëruar dy anëtar të rinj të Bordit të një ndërmarrje publike e që të dytë u përkasin partive politike. Njëri ka qenë kandidat për kryetar të komunës së Hanit të Elezit nga radhët e Partisë Demokratike të Kosovës, kurse tjetri për një kohë të gjatë ka mbajtur poste të rëndësishme në Lidhjen Demokratike të Kosovës.
Sidoqoftë, pas përfundimit të zgjedhjeve qendrore apo lokale, sipas përfaqësuesve të shoqërisë civile, partitë politike të cilat lidhin koalicion qeverisës, përveç marrëveshjeve të pashkruara për ndarjen e ministrive bëhet edhe ndarja e posteve të bordeve të ndërmarrjeve publike.