Presidenti rus, Vladimir Putin, e ka nisur mandatin e pestë presidencial me një tërmet të rrallë qeveritar, vendim që analistët e kanë parë si domosdoshmëri për të menaxhuar një luftë të gjatë dhe të kushtueshme kundër Ukrainës, si dhe pasojat nga rritja e konfrontimit të Moskës me Perëndimin.
Më 12 maj, Putin e ka shkarkuar ministrin rus të Mbrojtjes, Sergei Shoigu, – të konsideruar si ndër bashkëpunëtorët më të ngushtë të presidentit rus, dhe të përmendur si pasardhës të tij potencial – dhe e ka zëvendësuar me zëvendëskryeministrin e parë Andrei Belousov, ekonomistin 65-vjeçar, që më parë ka shërbyer si ministër për Zhvillim Ekonomik dhe njihet si person që centralizon impulset e Putinit.
Duke e lëvizur një burrë që e ka mbikëqyrur gjithë bllokun e ministrave të fushës së ekonomisë në kabinetin e Ministrisë së Mbrojtjes, Putin është duke dhënë shenja për prioritetin që i kushton luftës në Ukrainë dhe rritjes së përpjekjeve për të sfiduar Perëndimin, pavarësisht sfidave me të cilat përballet.
SHIKONI EDHE: Ky vit mund të përcaktojë fatin e luftës në UkrainëKy është mesazh që Putin e ka theksuar në shumë fjalime prej nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, në shkurt të vitit 2022, sidomos në muajt e fundit.
“Propozimi për të emëruar njërin prej ekonomistëve kryesorë të Kremlinit në Ministri të Mbrojtjes, mund të nënkuptojë që Putin synon të fitojë luftën në fabrikat e kompleksit ushtarako-industrial si dhe në tregjet ndërkombëtare. Diçka e tillë ka logjikë sepse blloku ekonomik, në përgjithësi, ka qenë më efektiv gjatë luftës, sesa blloku i sigurisë”, ka thënë Aleksandr Baunov, analist në Institutin Carnegie, në një postim në Telegram.
“Strategjia për fitore nuk do të zhvillohet përmes mobilizimeve dhe depërtimeve ushtarake, por përmes aplikimit të presionit të ngadalshëm ndaj Ukrainës, përmes forcës së madhe së kompleksit ushtarako-industrial të Rusisë dhe ekonomisë, që po funksionojnë më mirë, në të gjitha drejtimet”, ka shtuar ai.
Kirill Martynov, kryeredaktor i gazetës Novaya, ka thënë se emërimi i Belousovit tregon se Putin po tenton të përfshijë ekonominë në sektorin ushtarak – edhe më shumë sesa është tani.
“Ideja kryesore që ka Belousovi është mobilizimi ekonomik në shërbim të synimeve të Putinit”, ka thënë Martynov për Current Time, rrjetin televiziv në gjuhën ruse, të drejtuar prej Radios Evropa e Lirë dhe Zërit të Amerikës.
‘100 për qind’ njeri i Putinit
Ideologu nacionalist i të djathtës ekstreme, Aleksandr Dugin, e ka përgëzuar Putinin për vendimin e marrë, duke e konsideruar “hap vendimtar drejt Qeverisë së fitores”.
SHIKONI EDHE: Atentat në Moskë, vdes vajza e ideologut të PutinitShumë nacionalistë që e mbështesin luftën e Rusisë në Ukrainë, e kanë kritikuar ashpër Shoigun për mënyrën se si e ka menaxhuar konfliktin.
Belousov është pjesë e ekipit menaxhues të ekonomisë ruse që shumë vjet, përfshirë angazhimin si këshilltari kryesor i Putinit për fushën e ekonomisë në periudhën 2013-20.
Në vitet 2000, ai është parë si kundërshtar i ministrit liberal të Financave, Aleksei Kudrin, pasi i ka kundërshtuar shumë iniciativa të Kudrinit për privatizim, dhe ka qenë në krye të përpjekjeve për të çuar shumicën e fitimeve prej eksporteve të naftës dhe gazit në arkat e shtetit.
Një burim qeveritar i ka thënë rrjetit mediatik The Bell, më 2018, se Belousovi është ekonomisti i vetëm në Qeverinë ruse që e ka mbështetur aneksimin e Gadishullit ukrainas të Krimesë më 2014.
Ky burim e ka përshkruar Belousovin si “statist të përkushtuar” që beson se Rusia është e rrethuar prej “armiqve”.
Në vjetët e fundit, ai e ka mbikëqyrur një projekt kombëtar të “sistemeve ajrore pa pilotë”, çka ka ndikuar në rritje të prodhimit të dronëve ushtarakë në Rusi.
Zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov ka thënë më 12 maj se emërimi i Belousovit si ministër i Mbrojtjes, do të thotë se detyra kryesore e tij është “integrimi i ekonomisë së bllokut të sigurisë në ekonominë e shtetit”.
Sipas Peskovit, buxheti i Rusisë ka qenë gati i përafërt me atë të Bashkimit Sovjetik të vitet 1980, kur shpenzimet për ushtri dhe agjenci të sigurisë kanë përbërë 7.4 për qind të bruto prodhimit të brendshëm (GDP).
SHIKONI EDHE: Mandati i ri i Putinit, një epokë me fuqi të jashtëzakonshmeAleksandra Prokopenko, ish-analiste në Bankën Qendrore të Rusisë dhe tani hulumtuese në Institutin Carnegie, ka shkruar në X – platformë e njohur më parë si Twitter – se Belousovi është “njohës i mirë i çështjeve komplekse ushtarake” dhe “ka besime ortodokse”.
Sipas saj, ai është “100 për qind njeri i Putinit”.
“Putin është i vetëdijshëm që lufta nuk do të përfundojë shpejt”, ka thënë Mark Galeotti, analist rus për politika dhe siguri, në disa përgjigje për Radion Evropa e Lirë.
“Teksa synon mandat të gjatë – dhe këtë e shohim në retorikën e tij, por edhe në klimën brenda aparatit qeveritar – kjo është luftë që do të fitohet në masë të madhe në prodhimin industrial. Dhe këtu është i mirë Belousov”.
Puna e tij do të jetë “që të transformojë Rusinë në një shtet, në të cilin ekonomia ushtarake është motor për gjithçka”, ka thënë analisti politik Ivan Preobrazhensky për Shërbimin rus të Radios Evropa e Lirë.
“Tejet i papëlqyer”
Emërimi i Belousovit ka qenë befasi, mirëpo analistët kanë spekuluar që pozita e Shoigut, 66-vjeçar, ka qenë secilën herë e më e dobët prej kur Rusia ka dështuar të shënojë fitore të shpejtë në Ukrainë, në ditët e para të luftës.
Ai dhe gjenerali Valery Gerasimov, 68-vjeçari që e ka pozitën e shefit të Shtabit të Përgjithshëm të ushtrisë ruse, kanë qenë shënjestrat kryesore të një rebelimi të shkurtër të mercenarëve të grupit Wagner, në krye me Yevgeny Prigozhinin, në qershor të vitit 2023.
SHIKONI EDHE: Rusia ende nderon mercenarët e vrarë në UkrainëShoigu është përballur edhe me një goditje tjetër muajin e kaluar kur zëvendësi i tij Timur Ivanov, është arrestuar nën dyshimet për korrupsion.
Putin i ka kërkuar Shoigut të udhëheqë Këshillin e Sigurisë, duke e zëvendësuar me Nikolai Patrushevin, emërimi i ri i të cilit nuk është bërë i ditur.
Shoigu është tejet i papëlqyer nga trupat ushtarake ruse në Ukrainë, ka thënë Galeotti.
“Mirëpo në anën tjetër, Shoigu është mik, shok i ngushtë i Putinit, dhe Putini është çuditërisht besnik ndaj tij”, ka shtuar Galeotti.
SHIKONI EDHE: Kush e përbën rrethin e ngushtë të Putinit?Angazhimi i ri i Shoigut dhe emërimi i një ekonomisti si ministër i Mbrojtjes mund të nënkuptojnë që zyrtarë profesionalë ushtarakë do të duhet të rrisin kontrollin në aspektin ushtarak të luftës në Ukrainë.
Diçka e tillë mund të hapë rrugën edhe për zëvendësim të Gerasimovit, ka thënë Galeotti.
“Gerasimov e ka dëshmuar që nuk është duke bërë punë të mirë dhe nuk pëlqehet në pozitën e shefit të Shtabit të Përgjithshëm të ushtrisë”, ka thënë ai.
“Ai gëzon edhe më pak simpati sesa Shoigu. Nuk do të befasohesha nëse do të jetë dikush tjetër në atë pozitë”.
Shumë prej blogerëve pro luftës në Ukrainë janë gëzuar nga zhvillimet e fundit, duke i përkthyer si luftë kundër korrupsionit brenda Ministrisë së Mbrojtjes dhe premtim për rritje të angazhimit ushtarak në Ukrainë dhe përtej.
“Më në fund ka ardhur mundësia për t’i hequr qafe emrat e epokës së [ish-presidentit Boris] Yeltsin dhe për të krijuar një plan qendror ushtarak në prag të luftës së madhe me Evropën Perëndimore”, ka thënë blogeri Dmitry Konanykhin në një postim në Telegram.