Dikur ligjëronte para biologëve e ekologëve të së ardhmes në Kosovë. Tani, pensioni nuk i mjafton as për të blerë ndonjë botim më të ri në këto fusha.
Në banesën e tij katërdhomëshe në lagjen “Dardania” në Prishtinë, pensionisti Esat Dauti shfleton me kujdes një nga botimet e reja në fushën e biologjisë, që ia kanë dhuruar fëmijët e tij.
Për vite të tëra ka dhënë mësim për këtë lëndë në shkolla të mesme në Pejë, Gjakovë, e Ferizaj, ndërsa për afro 30 vjet ka ligjëruar lëndën e Ekologjisë në Katedrën e Biologjisë në Universitetin e Prishtinës.
Tetëdhjetëvjeçari kujton me nostalgji kohën kur ligjëronte në këtë universitet.
“Ka qenë vullneti i madh për punë. Edhe gjithmonë jo vetëm vullnet i madh prej kuadrit arsimor, por edhe studentët kanë pasur motiv”, thotë ai.
Për dallim prej më shumë se 100 mijë të moshuarve që marrin pensione të moshës në vlerë prej 80 eurosh në muaj, rreth 40 mijë pensionistët kontribut-dhënës merrnin 140 euro deri në vitin 2016, kur Qeveria e Kosovës vendosi të bëjë kategorizimin e pensionistëve në Kosovë.
Me këtë kategorizim, baza e pensionit kontribut-dhënës në Kosovë u bë 158 euro, kurse më i larti 240 euro.
Por, ish-profesori i Ekologjisë e cilëson si të padrejtë një kategorizim të tillë.
“Jemi të barabartë me profesorë që punojnë në shkolla të mesme apo fillore. Një standard e kemi. Gjeneratat e vjetra ndoshta është dashur të kenë pak diferencim, sepse ka qenë një sakrificë bukur e madhe ta marrësh doktoratën atëherë”, tregon profesori Dauti.
Institucionet e Kosovës, sipas tij, nuk e kanë shpaguar kontributin e tyre që kanë dhënë me vite e vite.
“Shteti është dashur që për këta njerëz që kanë dhënë shumë, t’u japin privilegje, ta kenë shërbimin mjekësor pa pagesë, ajo është esenciale, sepse askush nuk vdes sot nga uria. Ajo është elementare (shërbimet mjekësore). Këtë nuk e kanë bërë e kjo ndihet shumë. Profesori i universitetit ka nevojë të lexojë, ka nevojë të ketë kompjuterin, unë i kam, por jo që kam mundur t’i arrij me të ardhurat nga pensioni”, thotë ai.
Shporta mujore e një qytetari në Kosovë llogaritet të jetë 115 euro. Personat e moshës mbi 65-vjeçare, që përbëjnë rreth 7 për qind të popullsisë së përgjithshme në Kosovë, në shumicën e rasteve duhet të jetojnë me shumë më pak të holla.
Hulumtimet e bëra lidhur me gjendjen socio-ekonomike të pensionistëve, tregojnë se kjo kategori e shoqërisë përballet me shkallë të lartë të varfërisë.
Shtylla, mbi të cilën mbështetet profesori Dauti që nga pensionimi, janë dy djemtë dhe vajza e tij, të cilët punojnë e jetojnë në Britaninë e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Ai shpreh keqardhje për të tjerët që nuk e gëzojnë të njëjtën mbështetje familjare.
“Gjithmonë duhet ndihmë prej dikujt, dikush e ka fatin që ka fëmijët që munden t’i ndihmojnë, dikush nuk e ka atë fat dhe vuan më tepër, por gjithsesi se është pozitë e rëndë. Mendoj që shteti është dashur që pensionistëve kontribut-dhënës në fushën e arsimit t’u japë një privilegj të mirëfilltë”, shprehet ai.
Pensioni i pensionistëve kontribut-dhënës në Kosovë krahasuar me pagat që marrin udhëheqësit e institucioneve të vendit, është rreth pesë herë më i ulët.