Gjatë kësaj kohe të pandemisë së koronavirusit të ri, komunat veriore të Kosovës po funksionojnë mbi bazën e një sistemi të përzier, që nënkupton se përfillin ligjet dhe vendimet e Kosovës, por edhe ato të Serbisë, thonë njohësit e zhvillimeve politike. Një funksionim i tillë i katër komunave veriore të banuara me shumicë serbe, ka bërë që edhe në kohën e pandemisë, në Prishtinë të rikthehen debatet politike në lidhje me mungesën e shtrirjes së sovranitetit të Kosovës në atë pjesë.
Funksionimi paralel i komunave veriore karshi institucioneve qendrore në Prishtinë, sipas politologut Ramush Tahiri, ka qenë një fakt i njohur qysh nga viti 1999. Ai thotë se duhet rikujtuar se që nga fillimi i procesit të bisedimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë me lehtësimin e Bashkimit Evropian, në komunat veriore është arritur një integrim shumë më i mirë sesa që ishte para procesit të bisedimeve.
Tahiri thotë se veriu ka funksionuar dhe funksionon duke bashkëpunuar si me Prishtinën zyrtare ashtu edhe Beogradin dhe se ky fakt, thekson ai, është i njohur për të gjitha forcat politike ndër vite.
“Ne më herët i kishim komplet strukturat paralele të cilat pas bisedimeve në Bruksel janë integruar. Policia dhe gjyqësia si dhe institucionet tjera në kuadër të institucioneve të Kosovës”, thekson Tahiri.
Politologu Tahiri thotë për Radion Evropa e Lirë se diskursi politik në lidhje me funksionimin e veriut të Kosovës në këtë kohë të pandemisë, përbën një politizim të panevojshëm.
“Asnjë punë ose shërbim deri më tash nuk i ka përjashtuar dhe nuk ka synim për t’i përjashtuar institucionet e Kosovës sepse ky është dhe mbetet territor i Republikës së Kosovës”, thotë Tahiri.
Me marrëveshjen e Brukselit të vitit 2013, Kosova dhe Serbia ishin pajtuar që strukturat paralele në veri të Kosovës të shuhen, në mënyrë që të ngrihen struktura të cilat do të integroheshin në kuadër të institucioneve të Kosovës. E njëjta marrëveshje kishte krijuar mundësinë që serbët e këtyre komunave të marrin pjesë në zgjedhjet që i organizojnë institucionet e Kosovës. Që atëherë, Beogradi ka mbështetur krijimin dhe funksionimin e Listës Serbe, e cila përfaqëson subjektin më të fuqishëm të serbëve në Kosovë.
Naim Rashiti, drejtor i Grupit Ballkanik për Politika në Kosovë, thotë për Radios Evropa e Lirë se gjendja në veri, sot para së gjithash, duhet të shihet si çështje e menaxhimit të pandemisë sesa si çështje politike.
“Veriu ka qenë dhe mbetet trampolinë për konflikte politike në Kosovë dhe po vazhdon çdo situatë e mundshme që zhvillohet atje, vazhdon të përdoret nga skena politike pavarësisht rolit që kanë sot apo kanë pasur në të kaluarën partitë politike, në qeveri apo në opozitë, ato e përdorin trampolinë për njëra-tjetrën”, thekson Rashiti.
*Video: Masat e kufizimit të lëvizjes në veri të Kosovës
Debati kryesor për veriun ishte hapur në momentin kur u kuptua se dy komuna në veri, ajo e Mitrovicës së Veriut dhe Zveçanit ishin vënë në karantinë, pas përhapjes së koronavirusit. Çështja dhe dilema këtu ishte se kush i kishte vënë këto komuna në karantinë, Qeveria e Kosovës apo ajo e Beogradit.
Rashiti thotë se në fakt autoritetet lokale në veri janë treguar të kujdesshme që të bashkëpunojnë si me Prishtinë ashtu edhe Beogradin. Por, për më shumë sesa karantinimi i këtyre komunave, Rashiti thotë se problem atje mbetet kontrollimi dhe menaxhimi i kufirit, në brezin që Kosova kufizohet me Serbinë.
“Ajo çka nuk e dimë se çka po ndodh është me kufirin, hyrje-daljet, do të ishte mirë që autoritetet të ndërmarrin masa dhe të vënë nën kontroll më të mirë kufirin në pikat kufitare dhe të punojnë me KFOR-in që t’i ndalin kalimet në pikën e gjelbër, në kufirin e gjelbër sepse atje nuk kontrollohet siç kontrollohet në pjesët tjera”, thotë Rashiti.
Duke iu referuar gjendjes në veri, presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, kishte deklaruar se situata e krijuar me pandeminë në komunat e veriut të Kosovës është e papranueshme. Sipas tij, kjo është rezultat i neglizhencës dhe papërgjegjshmërisë së Qeverisë së Republikës së Kosovës për t’i ndihmuar e mbrojtur qytetarët dhe integritetin territorial të Republikës së Kosovës.
Por, Qeveria në detyrë e Kosovës, kishte konfirmuar më pas përmes zëvendësministrit në detyrë, Xhelal Sveçla se po mban kontakte me zyrtarët e komunave veriore, por nuk kishte sqaruar se pse këto komuna vazhdojnë të aplikojnë masat e shtetit të Serbisë, për luftë kundër koronavirusit.
