Gjykata e Apelit në Shkup ka lënë në fuqi vendimet e Gjykatës së shkallës së parë, lidhur me akuzat e Prokurorisë Speciale ndaj ish-zyrtarëve të lartë të Qeverisë së kaluar për vepra të rënda penale.
Kërkesa e Speciales për shqiptimin e masës së paraburgimit për dhjetëra ish-zyrtarë, përfshirë edhe ish-kryeministrin, Nikolla Gruevski, është zëvendësuar me masa më të lehta sigurie, si marrjen e dokumenteve të udhëtimit e masa tjera, por jo edhe paraburgimin e tyre.
Masa e paraburgimit u është shqiptuar vetëm tre zyrtarëve të nivelit më të ulët, nga më shumë se 100 sa janë akuzuar. Por, edhe për ta do të vendosë Gjykata Supreme nëse do të ketë nevojë të mbajë në fuqi vendimet për paraburgim.
Refuzimi i kërkesave të Speciales, që besohet të jetë për shkak të ndikimeve politike, kanë rikthyer debatet mbi reformat në gjyqësor, të cilat janë një nga prioritetet e Qeverisë së re në planin e koduar si ‘3-6-9’ (plani çdo tre mujor).
Janë paraparë masa të shumta për pavarësimin e gjyqësorit, kontrollin e punës së tyre, forcimin e rolit të Këshillit Gjyqësor e masa tjera. Por, dilemat mbeten nëse do të ketë rizgjedhje të të gjithë kuadrit gjyqësor në vend.
Zëvendëskryeministri për çështje evropiane, Bujar Osmani, ka deklaruar për Radion Evropa e Lirë se rizgjedhje të gjykatësve nuk do të ketë, por se prioritet do t'i jepet forcimit të punës së Këshillit Gjyqësor.
“Mendoj se absolutisht është i gabuar interpretimi se Qeveria apo shumica e re parlamentare do të bëjë rizgjedhjen e gjyqtarëve. Kjo është në kundërshtim me rekomandimet e Komisionit Evropian. Ne, do të angazhohemi për rritjen e rolit të Këshillit Gjyqësor, në definimin e procedurave për zgjedhjen apo disiplinimin e gjykatësve”, ka deklaruar Osmani.
Kryeministri, Zoran Zaev gjatë gjithë fushatës elektorale, si edhe pas zgjedhjeve, ka thënë se Qeveria e re do të angazhohen për shkarkimin e të gjithë gjykatësve dhe zgjedhjen e një kuadri të ri , të pavarur dhe të aftë të përballet me sfidat në gjyqësor.
“Unë paralajmëroj rizgjedhje të përgjithshme të gjyqtarëve në shtet. Mjaft kanë pësuar njerëz të ndershëm deri sa kriminelët dhe dhunuesit e pushtetit shëtisin lirshëm”, kishte deklaruar Zaev.
Njohësit e çështjeve juridike, thonë se pastrimi i gjykatësve nga elementet joprofesionist dhe të ndikuar nga politika në punën e tyre, është i mundur nëse ka vullnet të sinqertë nga Qeveria e re.
“Misioni për krijimin e një gjyqësori të pavarur gjithsesi që nuk është i pamundur, por çështja është se si kjo të realizohet. Vlerësoj se ka nevojë për një rivlerësim të punës, jo vetëm të gjykatësve, por edhe të prokurorëve”.
“Por, e gjithë kjo duhet të bëhet me vullnet të mirë që të shihen në detaje të gjitha veprimet e gjykatësve, se si kanë vepruar në rrethana të caktuar lidhur me lëndët që kanë proceduar. Këtu duhet të inspektohet edhe pranimi i gjykatësve nëpër institucione, nëse zgjedhja e tyre është bërë në përputhje me ligjet në fuqi”, thotë Caca Nikollovska, eksperte juridike dhe ish-gjykatëse në Gjykatën për të Drejtat e Njeriut në Strasburg.
Reformat në gjyqësor, por edhe në sfera tjera kanë nisur të realizohen nën monitorimin e ekspertëve të Bashkimit Evropian. Për disa ditë, në takime me zyrtarët ka qëndruar një ekspert gjerman, Reinhard Pride, i cili edhe kishte hartuar listën e reformave me prioritet që duhet të realizoj Qeveria në re në rrugën e integrimit euroatlantik të Maqedonisë.
