Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka paralajmëruar zëvendësimin e taksës 100 për qind të vendosur nga qeveria e kaluar për importet nga Serbia dhe Bosnje e Hercegovina, me reciprocitetin e plotë politik, ekonomik e tregtar.
I pyetur nga Radio Evropa e Lirë, kryeministri Kurti tha se qeveria e tij, nuk i vë Serbinë dhe Bosnjë e Hercegovinën në të njëjtën fjali asnjëherë edhe për shkaqe historike, por edhe arsye aktuale.
“Jemi këtu ku jemi si qeveri e re edhe për shkak të zotimit tonë që me Serbinë do të kemi reciprocitet ekonomik, politik e tregtar, si zëvendësim të tarifës 100 për qind”, tha Kurti gjatë një konference për gazetarë në Prishtinë pas takimit me Përfaqësuesen e Bashkimit Evropian në Kosovë, Nataliyia Apostolova.
"Pra, ne nuk themi që do të kthehemi në marrëdhënie asimetrike me Serbinë, përkundrazi do të avancojmë duke e shndërruar subjektivitetin tonë në çështje integriteti e dinjiteti, me parimin i cili më së shumti njihet për vlerën e tij në raportet ndërfqinjësore e bilaterale, e ky është reciprociteti”, tha Kurti.
Sipas tij, edhe LIdhja Demokratke e Kosovës edhe Vetëvendosje, janë praktikisht për parimin e reciprocitetit.
“Besoj se edhe ata që janë në opozitë dhe që nuk na votuan, mund të mos pajtohen me mua për gjëra të ndryshme, por për reciprocitetin do të jenë dakord”, tha Kurti.
Ndërkaq, Shefja e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë, Nataliya Apostolova tha se pret nga qeveria e Kurtit të dalë me ide të reja, në mënyrë që të rinisë dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.
“Konsiderojmë që taksa ka shkel bashkëpunimin ndërkombëtar dhe marrëveshjet tjera si CEFTA, anëtare e së cilës është Kosova. Tani po presim që qeveria e re të dal me propozime dhe ide të reja se si do të trajtojë këtë çështje, nuk dëshirojmë të parashohim se cila do të jetë zgjidhja vetëm dëshirojmë që këto bisedime të vazhdojnë, në mënyrë që për ne është e rëndësishme, që dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të fillojë”
Pozicioni që Qeveria e re e Kosovës do të marrë në raport me taksën 100 për qind ndaj importeve nga Serbia dhe Bosnje e Hercegovina, pritet të jetë hap vendimtar në lidhje me vazhdimin e dialogut ndërmjet Prishtinës dhe Beogradit.
Një ditë pasi që Kuvendi i Kosovës votoi për formimin e qeverisë së re me Albin Kurtin kryeministër, i dërguari i Shtëpisë së Bardhë për dialogun Kosovë-Serbi, Richard Grenell, i bëri thirrje Qeverisë së re të Kosovës që të heqë taksën ndaj mallrave të importuara nga Serbia.
Grenell, tha se pret që "taksa të hiqet menjëherë".
Taksa doganore 100 për qind ndaj importeve nga Serbia dhe Bosnje e Hercegovina ishte vendosur në nëntorin e vitit 2018, nga qeveria e kaluar e Kosovës e ish-kryeministrit Ramush Haradinaj.
Ky vendim i qeverisë së kaluar, ishte parë më pas si pengesë për vazhdimin e dialogut midis Prishtinës dhe Beogradit, pasi që presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ishte tërhequr nga tavolina e bisedimeve, duke e kushtëzuar vazhdimin e dialogut me heqjen e taksës.
Ngjashëm me Kurtin, edhe kryetarja e Kuvendit të Kosovës, Vjosa Osmani ka deklaruar se partitë partnere në qeverinë aktuale të Kosovës, Lëvizja Vetëvendosje dhe Lidhja Demokratike e Kosovës e kanë përcaktuar edhe me programin e tyre qeverisës që taksa të zëvendësohet me parimin e reciprocitetit ndaj Serbisë.
Por, fillimisht ajo kërkoi që Serbia të ndalë fushatën kundër Kosovës dhe njohjeve të reja, kërkesë të cilën e kishte parashtruar edhe ambasadori Grenell gjatë vizitës së tij në Prishtinë e Beograd.
“Programi i përbashkët i koalicionit është prezantuar nga kryeministri Albin Kurti në Kuvend më 3 shkurt dhe aty është bërë e qartë se siç e kemi thënë se tarifa të zëvendësohet me masat e reciprocitetit. Për t’u larguar kjo tarifë, siç edhe e ka thënë ambasadori amerikan Grenell, Serbia duhet ta ndërpresë fushatën e çnjohjeve, që po bën përmes metodave ilegale, që e ka minuar rëndësinë e dialogut”, ka deklaruar Osmani pas takimit me ambasadorin e Gjermanisë në Prishtinë, Christian Held.
Por pavarësisht thirrjeve nga SHBA-ja dhe BE-ja, analistët e çështjeve politike në Prishtinë nuk presin një vendim të shpejtë nga Qeveria Kurti për çështjen e taksës.
Politologu Ramush Tahiri, thotë për Radion Evropa e Lirë se kryeministri i ri Kurti ka thënë se do të vendosë reciprocitet të plotë dhe vetvetiu do të hiqet taksa. Sipas tij, ky është një proces që do të zgjasë dhe ministritë përkatëse do të shohin cilat janë masat e Serbisë dhe si funksionon reciprociteti në ato masa.
“Ma merr mendja, jo që është e palejueshme, që nuk do të shkojë (kryeministri Kurti) me një vendim të heqjes së taksës në mbledhje të qeverisë, ani pse këtë po e kërkojnë ndërkombëtarët, por do të jetë proces gradual në afat një muaj apo dy muaj dhe do të ndërmarrë korpusin e masave që kanë reciprocitet”, thotë Tahiri.
Edhe Përfaqësuesi i Lartë i Bashkimit Evropian për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, ka deklaruar se Prishtina dhe Beogradi duhet ta vazhdojnë dialogun për normalizimit të raporteve.
"Status-quoja aktuale është e padurueshme. Nuk ka asnjë alternativë për një rifillim të shpejtë të bisedimeve për normalizimin e raporteve ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës", ka thënë Josep Borrell.
Analisti i çështjeve politike Armend Muja, thotë për Radion Evropa e Lirë, se kërkesa për heqjen e taksës ka qenë e vazhdueshme, por sipas tij, duhet t'i lihet kohë qeverisë së re për marrjen e një vendimi rreth kësaj çështjeje.
“Taksa shihet si pengesë në jetësimin e dialogut Kosovë - Serbi dhe unë mendoj që kjo kërkesë do të vazhdojë. Faktori ndërkombëtar dhe vendet e Quint-it duhet ta lënë Kurtin të marrë frymë lirshëm në tre muajt e parë, që të shqyrtojë se çka ka ndodhur dhe si është situata. Kurti në programin e tij qeverisës e ka premtuar reciprocitetin ekonomik dhe politik, si formë e marrëdhënieve me Serbinë, që në esencë nuk e përjashton heqjen e taksës, por as që premton heqjen e taksës”, thotë Muja.
Kurti, gjatë prezantimit të programit qeverisës në Kuvendin e Kosovës më 3 shkurt, tha se është i gatshëm të udhëheqë bisedimet me Serbinë, duke krijuar një ekip gjithëpërfshirës.
Taksa, thotë Armend Muja, vazhdon të jetë një mjet popullor, mirëpo sipas tij, popullariteti i saj është në rënie.
“Aktualisht janë rreth gjysma e qytetarëve që e përkrahin dhe gjysma tjetër që duan të hiqet dhe në këtë kontekst, mund të vijë një zgjidhje, por gjithsesi jo para muajit maj apo qershor. Ndonjë tjetër shtytës, siç është potencialisht vendimi për liberalizimin e vizave, mund të krijojë mjedisin për heqjen e taksës. Por, unë nuk mendoj që deri në muajin maj apo qershor, Qeveria Kurti do ta heqë taksën”, thotë Muja.
Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ka nisur në Bruksel që nga viti 2011 për çështje teknike dhe më pas ka vazhduar në nivelin e përfaqësimit të lartë politik, ku janë arritur më shumë se 30 marrëveshje. Një pjesë madhe e këtyre marrëveshjeve ende nuk janë zbatuar ose janë zbatuar pjesërisht.
