Gjykata Kushtetuese e Bosnjë dhe Hercegovinës e ka shpallur antikushtetues Ligjin për moszbatimin e Vendimit të Përfaqësueses së Lartë në Republika Srpska i cili i referohet mohimit të gjenocidit në Srebrenicë dhe glorifikimit të kriminelëve të luftës.
Kështu bëri të ditur Gjykata Kushtetuese të premten, më 15 korrik. Vendimi është marrë në bazë të kërkesës për vlerësimin e kushtetutshmërisë së atij ligji, e cila është dërguar nga shtatë delegatë në Këshillin e Popujve të Republika Sërpskas.
“Gjykata Kushtetuese është udhëhequr nga praktika e saj e mëparshme në disa raste të ngjashme, sepse përfaqësuesi i lartë ka vepruar si institucion legjislativ, duke zëvendësuar autoritetin kompetent, që në këtë rast është Asambleja Parlamentare e Bosnjës dhe Hercegovinës”, tha Mirsad Çeman, zv. kryetar i Gjykatës Kushtetuese të Bosnje, në konferencën për gazetarët në rrethin Brçko.
Delegatët e paraqitën ankesën në Gjykatën Kushtetuese të Bosnjë-Hercegovinës pasi Gjykata Kushtetuese e Republikës Sërpska hodhi poshtë veton e Klubit Boshnjak në Këshillin e Popujve të RS-së për ligjin e miratuar në shtator të vitit të kaluar.
Këshilli për Mbrojtjen e Interesit Vital Kombëtar pranë Gjykatës Kushtetuese të RS vlerësoi në atë kohë se ligji nuk cenonte interesin kombëtar të popullit boshnjak.
Çka i parapriu vendimit të Gjykatës Kushtetuese të Bosnjës dhe Hercegovinës?
Në korrik të vitit të kaluar, Asambleja Kombëtare e RS miratoi Ligjin për moszbatimin e ndryshimeve të imponuara në Kodin Penal të Bosnjë-Hercegovinës në procedurë urgjente dhe në një seancë të mbyllur.
Ishte përgjigja e partive politike në RS ndaj vendimit të ish-Përfaqësuesit të Lartë Valentin Inzko, me të cilin ai vendosi ndryshime në Kodin Penal të Bosnjë-Hercegovinës disa ditë më parë.
U tha që institucionet e RS-së të mos bashkëpunojnë me organet kompetente të Bosnje në lidhje me zbatimin e vendimit të përfaqësuesit të lartë. Kjo u pasua nga një bllokadë njëmujore e institucioneve të Bosnjes nga përfaqësues të RS-ë, me një kërkesë për tërheqjen e vendimit të përfaqësuesit të lartë.
Vendimi i Inzkos ndryshoi nenin 145 a të Kodit Penal të Bosnjë-Hercegovinës, i cili parashikon një dënim me burg nga gjashtë muaj deri në pesë vjet për këdo që publikisht miraton, mohon, pakëson rëndë ose përpiqet të justifikojë krimin e gjenocidit, krimit kundër njerëzimit. ose krim lufte i përcaktuar me aktgjykim të formës së prerë.
Sipas Zyrës së Prokurorit të BeH, rreth 40 kallëzime janë paraqitur kundër qytetarëve dhe zyrtarëve në më pak se një vit nga fillimi i ndalimit të mohimit të gjenocidit.
Deri më tani nuk është ngritur aktakuzë, ndërsa nga Prokuroria thonë se “po punojnë sipas rasteve të konstatuara”, dhe se kërkohen kontrolle shtesë për shkak se kallëzimet nuk janë dorëzuar nga institucionet kompetente, por nga individë dhe organizata joqeveritare.
Milorad Dodik, anëtari serb i presidencës së BeH-së, është mes atyre të regjistruar për mohimin e gjenocidit.
Më 11 korrik, Srebrenica shënoi 27 vjetorin e gjenocidit të kryer nga forcat serbe në atë vend në vitin 1995, në të cilën forcat serbe vranë mbi 8,000 burra dhe djem myslimanë.
Masakra është cilësuar si mizoria më e rëndë në Evropë që prej përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, ndërsa Gjykata Ndërkombëtare e Hagës e ka njohur si gjenocid.
Sipas Institutit të Personave të Zhdukur të Bosnje e Hercegovinës, mbi 1,200 viktima të masakrës së Srebrenicës mbeten ende të zhdukura.
