Kuvendi i Maqedonisë së Veriut ende nuk ka vendosur për seancën në të cilën duhet të debatohet për miratimin e konkluzionit të Qeverisë për propozimin francez për zgjidhjen e kontestit me Bullgarinë dhe hapjen e bisedimeve me Bashkimin Evropian.
Por, grupet parlamentare kanë kërkuar nga Qeveria që të plotësojë konkluzionin me të gjitha dokumentacionet përcjellëse që kanë të bëjnë me detyrimet e Maqedonisë së Veriut dhe rrjedhën e bisedimeve me BE-në. Kjo u kërkua nga opozita maqedonase, e cila e ka vlerësuar si të turpshëm konkluzionin e Qeverisë, duke e akuzuar për fshehje të propozimit, që sipas VMRO-DPMNE-së është i dëmshëm për interesat kombëtare dhe shtetërore maqedonase.
“Gjithashtu kërkojmë që urgjentisht të dorëzohet protokolli maqedono-bullgar, i cili është dokumenti më i rëndësishëm dhe kyç në këtë proces. Nëse deputetët e shumicës janë të gatshëm për një poshtërim të tillë, ne nga opozita nuk jemi dhe prandaj kërkojmë që të gjitha dokumentet të dorëzohen sipas procedurës parlamentare”, tha Goran Micevski, kryetar i Grupit Parlamentar të VMRO DPMNE-së.
“Kuvendi duhet të jetë i gatshëm të dëgjojë reagimet e qytetarëve, ekspertëve, sektorit joqeveritar dhe të gjithë aktorëve të tjerë dhe të organizojë një debat dhe shqyrtim të këtij propozimi. Duhet t'u jepet kohë edhe grupeve punuese që janë formuar në Kuvend për të shqyrtuar të gjitha dokumentet që i ka Qeveria, si dhe të gjitha propozimet e mundshme që ky proces të bëhet sa më transparent”, shtoi ai.
Propozimi i modifikuar francez është i pranueshëm për Qeverinë e kryeministrit, Dimitar Kovaçevski, si mundësi e vetme për zhbllokimin e procesit të integrimit evropian.
Grupi parlamentar i Lidhjes Social Demokrate ka thënë se është për transparencë në procedurën e miratimit të vendimit nga Kuvendi i Maqedonisë së Veriut duke siguruar se me propozimin francez, nuk rrezikohet identiteti dhe gjuha maqedonase.
“Publikisht e themi se jemi të hapur të bisedojmë, sot, në mbrëmje apo nesër, kur të vlerëson opozita, jemi të gatshëm të bisedojmë për konkluzionet që duhet t’i miratojë Kuvendi. Dëshiroj t’iu bind se propozim-konkluzionet që do të miratojmë do të hedhin poshtë të gjitha insinuatat se rrezikohet gjuha maqedonase me propozimin francez. Janë gënjeshtra se rrezikohet gjuha, identiteti apo çështjet historike. Ato janë të mbrojtur dhe do të jemi dëshmitarë për këtë që themi”, tha Jovan Mitrevski, kryetar i Grupit Parlamentar të Lidhjes Social-Demokrate (LSDM).
Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI) vlerësoi se një refuzim i propozimit francez do të kishte pasoja për Maqedoninë e Veriut, pasi pala bullgare sërish mund të kontestojë çështjet që kanë të bëjnë me identitetin maqedonas.
“Nëse nuk e zgjidhim problemin, nëse nuk e pranojmë propozimin, çfarë do të ndodhë? Sërish do të kontestohet gjuha jonë, identiteti dhe gjithçka tjetër. Ne do të izolohemi dhe si një ishull i izoluar do të bëjmë përpjekje të mbijetojmë. Kjo është zgjidhja, sigurisht se jo. Pra, me këtë propozim nuk rrezikohet asgjë që është nuk maqedonase dhe duhet të pranohet si i tillë”, deklaroi Arbër Ademi, kryetar i Grupit Parlamentar të BDI-së.
Çka përmban propozimi francez?
Propozimi francez përbëhet nga shtatë pika. Pjesa që ka nxitur më së shumti debat është çështja e gjuhës dhe e kaluara historike, e cila është pjesë e Marrëveshjes për fqinjësi të mirë me Bullgarinë dhe si e tillë, kjo marrëveshje është e përfshirë dhe në propozimin francez.
Në pikën e tretë theksohet se, “Në rrugën e Maqedonisë së Veriut drejt anëtarësimit në Bashkimin Evropian, Këshilli rikujton rëndësinë e arritjes së rezultateve të prekshme dhe zbatimit me mirëbesim të marrëveshjeve dypalëshe, përfshirë Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin (marrëveshjen) për fqinjësi të mirë me Bullgarinë”.
Në propozimin francez gjuha maqedonase definohet si e tillë, pra gjuhë maqedonase pa sqarime plotësuese apo fusnotë, ndërkohë që apostrofohet se BE-ja do t’i notojë deklaratat e dy shteteve, Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë, në raport me gjuhën.
Në pikën e katërt të propozimit francez, krahas detyrimit për realizimin e reformave, theksohet se, “Këshilli në këtë drejtim mirëpret synimin e Maqedonisë së Veriut të nisë dhe të arrijë si çështje me prioritet ndryshimet kushtetuese, me qëllim përfshirjen në Kushtetutë të qytetarëve që jetojnë brenda kufijve të shtetit dhe që janë pjesë e njerëzve të tjerë, si bullgarët”.
Përmes propozimit francez synohet tejkalimi i dallimeve që ka Maqedonia e Veriut me Bullgarinë dhe zhbllokimi i fillimit të bisedimeve për anëtarësim në familjen evropiane.
Ndërkohë, partitë opozitare nga 10 korriku kanë rikthyer protestat kundër propozimit francez, ndërsa pritet të intensifikohen në momentin kur propozimi do të nisë të debatohet në Kuvend.
Dokumenti për zgjidhjen e kontestit mes Maqedonisë së Veriut dhe Bullgarisë është prezantuar gjatë kryesimit të Francës me Presidencën e BE-së dhe përbëhet nga shtatë pika. Qeveria maqedonase e ka publikuar dokumentin më 1 korrik. Pjesa që ka nxitur më së shumti debat është çështja e gjuhës dhe e kaluara historike, e cila është pjesë e Marrëveshjes për fqinjësi të mirë me Bullgarinë dhe si e tillë, kjo marrëveshje është e përfshirë edhe në propozimin francez.
