Një program në një rajon të izoluar të Azisë Qendrore po e përgatit një popullatë të vogël të kulanëve të rrezikuar për rikthim në botën e egër.
(Përgatiti: Trim Haliti)
Kthimi i kulanëve të rrezikuar të Kazakistanit
5
Albert Salemgareev (i cili në këtë fotografi shihet duke iu ndihmuar nxënësve të shkollave për t’i parë kulanët më 19 qershor) është specialist kazak i mbrojtjes së kafshëve, i cili punon në rezervatin Altin Dala.
Ai ka thënë për Radion Evropa e Lirë se hapësira ku jetojnë kulanët “është aranzhuar për të krijuar kushtet më natyrore të jetesës” për ta, dhe përfshin një pellg natyral dhe gropa në tokë, të cilat ai thotë se janë të rëndësisë jetike për kulanët, të cilët pëlqejnë “të fshihen në zona të izoluara, larg syrit të rojtarëve tanë”.
Ai ka thënë për Radion Evropa e Lirë se hapësira ku jetojnë kulanët “është aranzhuar për të krijuar kushtet më natyrore të jetesës” për ta, dhe përfshin një pellg natyral dhe gropa në tokë, të cilat ai thotë se janë të rëndësisë jetike për kulanët, të cilët pëlqejnë “të fshihen në zona të izoluara, larg syrit të rojtarëve tanë”.
6
Një kulan mashkull herë pas here kapërcen gardhin e rezervatit dhe shëtitet i vetëm.
Salemgareev thotë se kulanët përdorin fuqinë në grup për t’u mbrojtur kundër grabitqarëve. “Ajo që kemi parë është se kur një ujk vjen afër vendit të tyre, kulanët mblidhen bashkë dhe ia ngulin sytë grabitqarit. Rreziku për grabitqarin është shumë i lartë kur është vetëm një ujk përballë katër kulanëve”, thotë shkencëtari.
Salemgareev thotë se kulanët përdorin fuqinë në grup për t’u mbrojtur kundër grabitqarëve. “Ajo që kemi parë është se kur një ujk vjen afër vendit të tyre, kulanët mblidhen bashkë dhe ia ngulin sytë grabitqarit. Rreziku për grabitqarin është shumë i lartë kur është vetëm një ujk përballë katër kulanëve”, thotë shkencëtari.
7
Gardhi i rezervatit Altin Dala.
Transportimi i kafshëve që e duan lirinë drejt këtij vendi shoqërohet me vështirësi. Salemgareev pranon se një kulan ka vdekur nga paniku teksa po dërgohej me automjet në Altin Dala, nga jugu i Kazakistanit. “Kur vozisnim nëpër rrugë të drejta, ai ishte i qetë, por kur u futëm nëpër rrugë me gropa, ai nisi të përplasej nëpër dyert e automjetit, duke e përgjakur veten”.
Transportimi i kafshëve që e duan lirinë drejt këtij vendi shoqërohet me vështirësi. Salemgareev pranon se një kulan ka vdekur nga paniku teksa po dërgohej me automjet në Altin Dala, nga jugu i Kazakistanit. “Kur vozisnim nëpër rrugë të drejta, ai ishte i qetë, por kur u futëm nëpër rrugë me gropa, ai nisi të përplasej nëpër dyert e automjetit, duke e përgjakur veten”.
8
Që prej vitit 2017, nëntë kulanë janë lëshuar në botën e egër. Dy prej tyre janë vrarë nga gjuetarët, të cilët kanë qenë të kujdesshëm duke i lënë pas qaforet për gjurmimin e kafshëve; një ka vdekur nga shkaqe natyrore; ndërsa dy të tjerë janë kthyer në rezervat. Fati i kafshëve të tjera mbetet i panjohur.
