Krerët e institucioneve të Bashkimit Evropian do të takohen të hënën në Tiranë, në kuadër të Procesit të Berlinit, që për herë të parë zhvillohet në një vend të rajonit.
Me pjesëmarrjen e presidentit të Këshillit Evropian Charles Michel dhe presedentes së Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, komisionari i BE-së për Zgjerim Oliver Verhelyi, dhe shumë zyrtarë tjerë evropianë, dëshirojnë të dëshmojnë se sa e përkushtuar është BE-ja në mbështetje të këtij procesi.
Procesi i Berlinit nuk është një proces formal i politikës së BE-së ndaj rajonit të Ballkanit Perëndimor. Është një nismë e Gjermanisë, e mbështetur nga vendet tjera të BE-së si Austria, Sllovenia, Kroacia e pastaj edhe Franca, Italia, Polonia dhe të tjera, që ka për qëllim të ndihmojë në zhvillimin e rajonit, bashkëpunimin e ndërsjellë mes tyre, të sigurojë tërheqjen e investimeve dhe në këtë mënyrë t’i ndihmojë ato vende në përgatitjen e tyre për anëtarësim në BE, në një të ardhme.
Kur ishte nisur ky proces, rikujtojnë diplomatët në Bruksel, qëllimi ishte që ai të jetë vërtet gjithëpërfshirës dhe të gjitha vendet e rajonit të trajtohen në të njëjtën mënyrë. Pikërisht për shkak se formalisht nuk është proces në kuadër të strukturave të BE-së, ai nuk është i ngarkuar me pengesa formale siç është qasja ndaj statusit të Kosovës.
Përderisa proceset tjera rajonale, sikurse dhe takimet që i organizon BE-ja kanë një qasje neutrale ndaj statusit të Kosovës, dhe si pasojë nuk përdoren simbolet shtetërore, Procesi i Berlinit nuk e ka pasur deri tash një pengesë të tillë.
Në Procesin e Berlinit merr pjesë edhe Kosova si shtet, sikurse shtetet tjera.
Por, edhe pse nuk është proces formal i BE-së, Bashkimi Evropian mbështet fuqishëm këtë si kornizën kryesore për të ndihmuar rajonin. Dhe BE-ja merr pjesë në këtë proces në mënyrë aktive, si në nivelin politik, ashtu edhe duke i përshtatur programet e veta për rajonin, që të jenë në përputhje me qëllimet e Procesit të Berlinit.
BE-ja nuk e ka pasur një qasje të tillë ndaj nismës “Ballkani i Hapur“, i cili akoma është një nismë rajonale ku marrin pjesë Serbia, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut.
Por, ajo nismë nuk ka arritur të jetë gjithëpërfshirëse sepse akoma tri shtete kanë mbetur jashtë saj. Një paralajmërim i mëhershëm i kryeministrit të Shqipërisë Edi Rama, se nisma “Ballkani i Hapur“ do të shkrihet, pasi shumë prej ideve të tij janë përfshirë në Procesin e Berlinit, janë pritur si lehtësim në BE.
Sepse, ndonëse nuk janë shprehur asnjëherë kundër kësaj nisme, “Ballkani i Hapur“ është parë nga shumë diplomatë si një kopje e punës që tashmë bëhej përmes nismave të BE-së dhe përmes Procesit të Berlinit.
Komisioni Evropian, në samitin në Tiranë, do të paralajmërojë dhe një paketë të madhe për investime, të cilën pritet ta paraqesë presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, në fillim të muajit nëntor, kur edhe pritet të publikohet paketa vjetore e zgjerimit me raportet e progresit për vendet kandidate dhe kandidatët potencialë.
Këtë e ka paralajmëruar edhe zëdhënësi i Komisionit Evropian Eric Mamer, duke folur për vizitën e von der Leyenit në Tiranë.
“Samiti i Berlinit do të jetë një rast për të diskutuar me liderët e vendeve të rajonit për planin e ri për rritje ekonomike në Ballkanin Perëndimor, i cili është tash në fazën e përgatitjes nga ana e Komisionit Evropian“, ka thënë ky zëdhënës.
Komisioni Evropian thotë se qëllimi i një plani të ri ekonomik për Ballkanin Perëndimor është që të sjellë disa nga përfitimet e anëtarësimit në BE për këto vende, para se ato të bëhen anëtare formale. Kjo do të mundësohej përmes integrimit në tregun e përbashkët, përmes bashkëpunimit rajonal-ekonomik, përshpejtimin e reformave dhe rritjes së ndihmave financiare.
Ky plan do të jetë një nismë shtesë krahas planit të BE-së për investime, i cili ishte iniciuar në vitin 2020 dhe ofron deri në 30 miliardë euro për investime.
Deri tash janë mobilizuar rreth 16 miliardë euro për këtë qëllim.
BE-ja mbështet fuqishëm edhe krijimin e tregut të përbashkët rajonal në Ballkanin Perëndimor.
Liderët e BE-së do të insistojnë në këtë edhe gjatë diskutimeve që do të kenë me partnerët nga rajoni i Ballkanit Perëndimor gjatë samitit në Tiranë. Do të flasin edhe për zbatimin e marrëveshjeve për lirinë e lëvizjes në rajon, që ishte nënshkruar në samitin e vitit të shkuar.
Diplomatët në BE thonë se të gjitha këto “punë të mira“ që po bëhen përmes Procesit të Berlinit, mund të hasin në pengesa për shkak të mospajtimeve politike mes vendeve të rajonit, e në veçanti mes Kosovës dhe Serbisë.
Kosova tashmë është nën masa të BE-së, që përfshin edhe mosshqyrtimin e disa projekteve që financohen nga BE-ja.
Masa të tilla janë paralajmëruar se mund të vendosen edhe ndaj Serbisë pasi të përfundojnë hetimet për lidhjet e saj me sulmet e fundit në veri të Kosovës, më 24 shtator.
Prandaj edhe në samitin e Tiranës, liderët e BE-së pritet të përsërisin thirrjen për uljen e tensioneve dhe kthimin në dialog si të vetmen rrugë për zgjidhjen e mospajtimeve. Në të kundërtën tensionet vetëm do të pengojnë rritjen ekonomike, bashkëpunimin rajonal e me këtë edhe progresin drejt integrimeve evropiane.
