“Ballkani Perëndimor dhe Maqedonia e Veriut janë në shënjestër të sulmeve hibride të sofistikuara, me të cilat udhëheqin Rusia, Kina dhe Irani, duke u përpjekur të realizojnë strategji dhe interesa, të cilat shpeshherë janë komplementare dhe të plotësuara mes vete, por me specifika të caktuara”, thotë për Radion Evropa e Lirë, Erolld Musliu, drejtor i Agjencisë së Inteligjencës në Maqedoninë e Veriut.
Sipas tij, së fundi janë regjistruar narrativë propagandistikë në kuadër të fushatës për zgjedhjet e dyfishta presidenciale dhe parlamentare në Maqedoninë e Veriut.
“Agjencia e Inteligjencës ka vërejtur një strategji hibride dhe përdorim selektiv të narrativëve që ngjallin reagime emocionale, duke përdorur çështje të ndjeshme në rajon dhe që marrin vrull veçanërisht gjatë cikleve zgjedhore”, thotë Musliu në përgjigjet me shkrim për Radion Evropa e Lirë.
Në fokus të propagandës, pengimi i integrimit evropian
Maqedonia e Veriut, sipas tij, është në procesin e integrimit evropian, që është i lidhur me ndryshimet kushtetuese, të cilat synohen të pengohen përmes propagandës dhe luftës hibride.
“I gjithë procesi rreth negociatave me Bullgarinë dhe miratimi i kornizës së bisedimeve që përfshin ndryshimet kushtetuese, përcillet me dezinformata me qëllim të manipulimit të opinionit, për të krijuar konfuzion dhe përçarje ndëretnike”, thotë kreu i Agjencisë maqedonase të Inteligjencës.
Sipas Musliut, propaganda e dezinformimit synon rritjen e euro-skepticizmit duke ofruar si alternativë grupin formal tregtar BRICS dhe Bashkimin Euroaziatik, ndërsa zhvillohet kryesisht përmes rrjeteve sociale dhe platformave YouTube dhe TikTok.
Musliu: Kina synon bashkëpunimin me grupe kundër BE-së dhe NATO-s
Megjithatë, Musliu nuk përgjigjet konkretisht nëse Agjencia e Inteligjencës të cilën e drejton ai, ka informacione për ndikimin kinez apo ndoshta financimin e partive politike në Maqedoninë e Veriut me fonde nga Rusia dhe vendet e tjera si Kina dhe Irani.
Ai thotë se Kina, nën udhëheqjen e Partisë Komuniste ka prioritet bashkëpunimin me persona të caktuar në Maqedoninë e Veriut që janë kundër anëtarësimit të vendit në NATO dhe BE.
“Edhe pse në shumë vende parti të tilla janë margjinale, është në interesin e Kinës të përhapë narrativë brenda fushatave zgjedhore që janë kundër aleancës strategjike perëndimore dhe mbrojnë një botë multipolare dhe në bashkëpunim me Kinën”, thotë Musliu.
E Majta, në fokus ka orientimin e Maqedonisë së Veriut nga Kina
Partia maqedonase e E Majta, krahas gjuhës maqedonase, programin e saj e ka të përkthyer dhe në gjuhën shqipe, atë serbe, turke, boshnjake, si dhe në gjuhën ruse dhe atë kineze.
Kandidatja e propozuar nga kjo parti, Biljana Vankovska, megjithëse nuk arriti të futet në balotazh, në rundin e parë të zgjedhjeve presidenciale të 24 prillit, ajo arriti të marrë rreth 41.000 vota apo 4.56 për qind.
Vankovska, gjatë fushatës presidenciale, duke prezantuar qëndrimet e partisë, ka theksuar se Maqedonia e Veriut duhet të nisë procedurën për largim nga NATO-ja.
Në programin për zgjedhjet parlamentare të partisë E Majta thuhet se kjo parti angazhohet për heqjen e vizave me Kinën, si dhe për ngritjen e marrëdhënieve bilaterale në nivelin e partneritetit strategjik në kuadër të iniciativës 17 +1 dhe mbështetjen e projektit të infrastrukturës miliarda dollarëshe të Pekinit, Nisma Brezi dhe Rruga (BRI).
Te partitë e tjera politike që garojnë për zgjedhjet presidenciale apo ato parlamentare, Kina nuk shihet askund si alternativë.
Nga partia E Majta, për Radion Evropa e Lirë nuk i kanë komentuar pretendimet për lidhjet e saj me Rusinë dhe Kinën.
Kristinovska: Parti të caktuara promovojnë vizionin kinez
Ana Kristinovska, e cila drejton organizatën joqeveritare, Estima, që në fokus ka analizimin e politikave të Kinës, përfshirë këtu dhe qasjen ndaj Maqedonisë së Veriut, thotë se gjatë fushatës zgjedhore nuk vërehet ndonjë ndikim i drejtpërdrejtë i Kinës në mbështetje të ndonjë kandidati apo partie të caktuar me orientim kinez.
“Te ne është partia E Majta dhe kandidatja për presidente shteti që me narrativët për grupin formal tregtar BRICS i promovon pozitat e Kinës dhe vizionin kinez”, thotë Kristinovska.
Ajo thekson se gjatë analizave që ka realizuar, ka vërejtur se media të caktuara publikojnë informacione ku Kina paraqitet në konotacionin pozitiv, gjegjësisht prezantohen bukuritë e këtij shteti duke vendosur jo rrallëherë dhe fuqinë ekonomike.
Lidhur me këtë, drejtori i Agjencisë së Zbulimit, Erolld Musliu, thotë për REL-in se media të caktuara në vend kanë hyrë në “bërthamën e veprimit hibrid” të shteteve që janë rivale të Bashkimit Evropian dhe NATO-s.
“Janë detektuar aktivitete konkrete në drejtim të ndikimit të politikave redaktuese të mediave dhe portaleve të caktuara. Përmes teksteve të porositura dhe të sponsorizuara, (nëpërmjet së cilave) synohet të krijohet një reputacion për një Kinë si shtet pa të meta”, thotë Musliu.
Ambasada kineze aktive në rrjetin social Facebook
Ambasada e Kinës në Maqedoninë e Veriut është mjaft aktive në rrjetin social Facebook. Faqja e fansave ndan postime nga mediat kineze që shpallin sukseset e Kinës në disa fusha - energji, infrastrukturë, ekonomi apo sport.
Por, shpesh ndodh që rrjeti social Facebook, nën postimet e tilla shkruan se ato vijnë nga "media kineze të kontrolluar nga shteti".
Drejtori i Agjencisë së Inteligjencës beson se strategjia kineze funksionon në afat të gjatë, karakterizohet me durim dhe se në rajon dhe në Maqedoninë e Veriut ndikimi i saj është gjithnjë e më i dukshëm dhe më i theksuar.
Në të njëjtën kohë, ai thekson disa forma të veprimit hibrid, duke synuar sferën politike, akademike, arsimore-kulturore, mediatike dhe sektorin joqeveritar.
Kohë më parë , presidenti aktual, Stevo Pendarovski, në një deklaratë për Radion Evropa e Lirë, pati thënë se ndikimi kinez në Maqedoninë e Veriut “pa dyshim ekziston” dhe se ai vjen përmes rrjedhave ekonomike.
Pendarovski: Ndikimi kinez vjen nëpërmjet kredive
Megjithatë, Pendarovski bën një dallim për mënyrën se si Kina dhe Rusia janë të pranishme në Maqedoninë e Veriut.
“Ndikimi rus nuk vjen kurrë përmes ekonomisë. Praktikisht nuk kemi investime ruse në Maqedoninë e Veriut. Nuk kemi pasur kurrë. Megjithatë, Kina ka një qasje krejtësisht të ndryshme. Ndikimi kinez vjen nga investimet dhe nga kreditë e lira që jep...”, ka deklaruar Pendarovski.
Krahasuar me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor, Maqedonia e Veriut ka relativisht pak investime kineze.
Në Maqedoninë e Veriut janë regjistruar dy projekte infrastrukturore kineze, konkretisht ndërtimi i autostradës Kërçovë – Ohër, në pjesën perëndimore të vendit dhe Miladinovci – Shtip në pjesën lindore.
Kompania kineze, Sinohydro, figuron si kontraktuese e punimeve të ndërtimit, por ato janë përcjellë me procese gjyqësore dhe dyshime për shpërdorime të ndryshme në mënyrën e realizimit të punimeve që kanë nisur në vitin 2015.
