“Ne i shohim ata, ata na shohin ne, vetëm kafshët midis llogoreve tona lëvizin nganjëherë”, tha Grizzly, komandant i një njësie që mbron disa pozicione në frontin jugor të Ukrainës.
Disa nga ushtarët e tij sapo ishin kthyer nga e ashtuquajtura llogore e zjarrit – vija e parë e mbrojtjes dhe po ashtu pika prej ku kryhen sulmet e mundshme – dhe u bashkuan me të tjerët për t’u stërvitur në një pozicion më të sigurt disa kilometra në thellësi të territorit të kontrolluar nga ukrainasit.
Atyre iu caktuan role të ndryshme gjatë stërvitjes ku u simulua një sulm në llogore, një lloj i luftës që është në qendër të përpjekjeve ukrainase për të thyer mbrojtjen ruse. Rreth 30 burra vrapuan, u zvarritën, u hodhën, u fshehën e mbuluan shokët e tyre gjatë stërvitjes që u mbajt në rajonin e Zaporizhjës.
Pasi mbaroi stërvitja, instruktori, i cili nuk deshi që t’i publikohej emri, përgëzoi ushtarët duke iu thënë: “Asnjëherë nuk ka stërvitje të tepërta, por ju që të gjithë që një kohë të gjatë jeni përgatitur”.
Kombinimi i luftimeve dhe trajnimeve – dhe pritjes – është bërë rutinë e përditshme për ushtarët e Batalionit të 62-të dhe Brigadës së 102-të, që përbëhen kryesisht nga vullnetarë që i janë bashkuar luftimeve që kur Rusia nisi pushtimin në shkallë të plotë të Ukrainës shkurtin e vitit 2022. Një vit e gjysmë më vonë, shumë prej tyre flasin për lodhje përderisa mundohen të adaptohen me mundësinë e zvarritjes së luftës, të cilës nuk po i shihet fundi.
Llogoret dhe dronët
Yuriy, 31 vjeç dhe Bohdan 22, kanë shërbyer si ushtarë të këmbësorisë për më shumë se një vit.
Yuriy tha se po tenton që të përballojë ndarjen nga gruaja e tij dhe djali i tyre i vogël, të cilët kanë gjetur strehim në Kanada. Ai i ka parë ata vetëm një herë që kur iu bashkua ushtrisë – në kohën kur po merrte trajtim mjekësor pasi ishte plagosur. Bohtan i la studimet universitare për t’iu bashkuar ushtrisë dhe tani tha se shpreson që do t’iu kthehet studimeve. Por, të dy duhet të vazhdojnë shërbimin e tyre ushtarak pasi që nuk ka ndonjë kufizim kohor sipas ligjit për mobilizimin e përgjithshëm që u miratua pak pasi nisi pushtimi.
“Lufta e shndërron njeriun në kafshë”, tha Yuriy. Ai i tha Radios Evropa e Lirë se u përfshi në shumë luftime të afërta dhe më pas vendosi që të bëhej operator dronësh në mënyrë që “të vras armiqtë në mënyrë më efektive”. Bohdan tha se atij i duket “shumë më interesante” që të operojë dronët sesa të kalojë ditët në llogore.
Sikurse shumë njësi në Ukrainë, batalioni i tyre ka pranuar dronë komercialë, të dizajnuar për të bërë fotografi nga ajri. Këta dronë u siguruan përmes donacioneve dhe janë modifikuar për përdorim ushtarak. “Është një prodhim i një serie të lirë, që mund ta modifikoni lehtësisht sikurse Lego-t”, tha Bohdan.
Zhurma e dronëve që fluturonin mbi një fushë të mbjellë me luledielli dhe me pemë të tjera u ofronin mbrojtje ushtarëve. Dronët janë shndërruar në një armë që po përdoret shumë në luftë. Këto fluturake shpesh shkatërrohen nga sistemet elektronike të luftës që ka Rusia, tha Bohdan, por disa arrijnë të fluturojnë mbi vijat e armikut dhe arrijnë të lëshojnë bomba.
Sipas Oleksandr, zëvendëskomandant i Brigadës së 102-të, i cili ishte i pranishëm në stërvitje, dronët janë thelbësorë për të mbledhur informacione të inteligjencës dhe për t’i bërë më efektive sulmet me artileri.
“Avantazhi është në anën tonë"
Vija e frontit përreth Huljajpolit nuk ka lëvizur shumë për më shumë se një vit, tha Olesandr për REL-in. Forcat ukrainase të dislokuara aty po frenojnë sulmet ruse dhe po ushtrojnë presion mbi njësitë ruse që përdoren si njësi për sulme kur luftimet janë më të ashpra.
Pasi forcat ukrainase i shkaktuan disa humbje të mëdha Rusisë vitin e kaluar, lufta nisi gjatë dimrit dhe Kievi nisi jë kundërofensivë të shumëpritur në fillim të qershorit në një front prej 1.200 kilometrash në lindje dhe jug të shtetit.
Përpjekjet fillestare për të thyer vijat mbrojtëse ruse, të fortifikuara mirë, patën sukses të kufizuar dhe ritmi i përparimit të Ukrainës ka qenë i ngadalshëm.
“Armiku është i fortë, i përgatitur mirë, i pajisur mirë dhe ka ndërtuar një sistem mbrojtës të paprecedent”, tha Oleksandr, duke shtuar se të dyja palët mbledhin informacione të shumta të inteligjencës dhe janë në dijeni për lëvizjet e tjetrit.
Pavarësisht se ushtarët ukrainas kanë varur shpresat te tanket dhe autoblindat që aleatët i kanë dhënë Kievit, ai tha se artileria vazhdon të luajë një rol vendimtar në luftimet në frontin jugor, duke shtuar se nevojitet më shumë kohë për t’u përgatitur për një përparim drejt jugut.
Status quo-ja aktuale, tha Oleksandr, u mundëson forcave ruse të granatojnë pajisjet e rënda në momentin që ato sillen në fushëbetejë dhe se avantazhi i tyre në avionë dhe helikopterë e bën të rrezikshme lëvizjen përpara të forcave ukrainase.
Megjithatë, ai shtoi: “çdo ditë, ne ua shkatërrojnë artilerinë, depot e municioneve dhe logjistikën. Pra, në përgjithësi avantazhi është në anën tonë... Moti në jug është i mirë deri në fund të tetorit dhe luftimet pas kësaj periudhe po ashtu janë të mundshme”.
“Nuk është detyrë e lehtë”
Dymbëdhjetë javë që nga nisja e kundërofensivës, shumë në Perëndim kanë shprehur shqetësim lidhur me prospektet e përparimit të Ukrainës drejt Detit Azov, pasi Kievi po synon që të ndërpresë qasjen në “korridorin tokësor” që forcat ruse përdorin për t’u furnizuar dhe për të fortifikuar Gadishullin e pushtuar të Krimesë.
Pa specifikuar burimet, The Wall Street Journal raportoi më 24 gusht se “zyrtarët amerikanë dhe ukrainas janë përfshirë në një debat për javë të tëra lidhur me strategjinë dhe taktikat për të ringjallur kundërofensivën e ngadalshme të Kievit”. Gazeta raportoi se komandanti ukrainas, Valeriy Zaluzhniy, u ka thënë zyrtarëve amerikanë se forcat e tij janë afër një suksesi të madh.
Autoritetet ukrainase kanë bërë thirrje për durim dhe kanë theksuar se kanë bërë përparime deri më tani. Fitoret e fundit ishin rimarrja e Robotjne, një fshat në jugperëndim të Huljajpolit, dhe të Urozhajnes në lindje. Forcat ukrainase kanë thyer vijën e parë të mbrojtjes ruse në këto lokacione dhe ka raportime se Rusia po dërgon më shumë trupa, duke sugjeruar se suksesi është i mundshëm.
Në një intervistë për Shërbimin Ukrainas të Radios Evropa e Lirë, Oleksiy Danilov, sekretar i Këshillit Kombëtar të Sigurisë dhe Mbrojtjes, tha se detyra për çlirimin e territoreve të pushtuara nga Rusia “nuk është detyrë e lehtë”. Ai shtoi se përparimet në vijën e frontit “po kryhen në një mënyrë që na lejon ne të mbajmë gjallë dhe pa lëndime sa më shumë ushtarë tanë”.
Përderisa rritet mundësia që lufta në Ukrainë të zgjatet, shqetësimet për rritjen e numrit të viktimave janë shtuar. Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, së fundi ka pranuar se ushtria e tij po kërkon mobilizim më të madh të ushtarëve dhe është zotuar se do “të rivendos rregullin” në zyrat për rekrutim ushtarak dhe komisionet mjekësore ushtarake, pasi janë publikuar të dhëna për korrupsion.
“Arritja e limitit”
Tani për tani, lufta e ashpër po ripërcakton çdo aspekt të jetës në qytetet dhe fshatrat që gjenden përgjatë ose ngjitur me vijën e frontit. Këto vendbanime janë të mbushura me ushtarë që shkojnë atje të pushojnë pas betejave të ashpra. Restorantet janë të mbushura me ushtarë, tregjet shesin rroba ushtarake dhe mekanikët janë shumë të zënë me rregullimin e automjeteve që përdoren nga ushtria.
Rruga që shpie nga qyteti i Zaporizhjës për në Pokrevsk – në veri të Huljajpolit – është pjesë e një rruge të rëndësishme për furnizimin e frontit jugor. Kjo rrugë është e mbushur me makina, kamionë që bartin ushtarë, armë, municion dhe furnizime ushqimore.
Duke folur gjatë një darke në një kasolle fshati të shndërruar në strehim për ushtarët, Grizzly i tha REL-it se pikëpamja e tij për të ardhmen “është më pak e ndritshme çdo muaj që vazhdoj të luftoj”.
Grizzly, 34 vjeç, emri i vërtetë i të cilit është Roman, ishte sipërmarrës në industrinë e përpunimit të metaleve para se ai dhe 25 nga 100 punonjësit e tij iu bashkuan ushtrisë. Por, kjo nuk është hera e parë që ai merr pjesë në luftë. Më 2015, ai u mobilizua për të luftuar në Donbas, ku një vit më parë kishte shpërthyer konflikti mes separatistëve të mbështetur nga Rusia dhe ushtarëve ukrainas.
Njësia e tij ka mbështetje të madhe nga familjarët e ushtarëve dhe nga banorët në Ukrainën perëndimore, pasi Batalioni i 62-të ishte formuar fillimisht si një njësi për mbrojtje territoriale në Lviv, pasi nisi pushtimi i shkallës së plotë. Ai tha se kishte dhuruar mbi 40.000 dollarë për njësinë.
Në kohën kur u transferua në Huljajpol dy muaj më parë, ushtarët e tij veçse kishin kaluar nëpër shumë sfida: ata kishin marrë pjesë në luftimet për të larguar forcat ruse nga rajonin verior i Sumit, kishin luftuar në mbrojtje të Harkivit, kishin marrë pjesë në çlirimin e Kupjanskut fqinj, në luftimet në pyllin Serebrjanskij afër Kreminës në rajonin e Luhanskut, por edhe në misione të tjera ushtarake.
“Kam pasur 505 ushtarë, tani kam 189 që ende luftojnë. Dhjetëra kanë vdekur, dhjetëra të tjerë janë plagosur, disa janë transferuar diku tjetër, e të tjerë kanë braktisur njësinë”, tha Grizzly. Disa nga ushtarët u larguan pasi siguruan dokumente false ose pasi gënjyen për situatën e tyre personale, shtoi ai.
Tetëmbëdhjetë muaj pas nisjes së pushtimit, “potenciali patriotik i shoqërisë ukrainase po arrin limitin” dhe rastet e korrupsionit në ushtri po zhgënjejnë shumë ushtarë, tha ai. “Shumë nga djemtë e mi janë të guximshëm dhe të motivuar për të luftuar, por thjesht nuk kemi mjaft ushtar”.
Më 24 gusht, Grizzly u zgjua në pesë të mëngjesit dhe iu bashkua ushtarëve të tij në pozicionin e njësisë, duke u përgatitur për një betejë, pasi pranoi informacione se rusët mund të tentonin të përshkallëzonin luftimet në front në Ditën e Pavarësisë së Ukrainës.
“Të gjithë shpresojmë se Zaluzhniy ka një xhoker në dorën e tij”, një kartë që mund ta kthejnë rrjedhën e luftës në favor të Ukrainës, tha ai. “Por, çfarë nëse lufta zvarritet? Shpresoj që të jemi gjallë”.
