Ushtarët në shtetin e Afrikës Perëndimore të Nigerit kanë njoftuar për nisjen e një grusht shteti në televizionin kombëtar.
Ata thanë se kanë shpërbërë kushtetutën, kanë pezulluar të gjitha institucionet dhe kanë mbyllur kufijtë e vendit.
Transmetuesi publik britanik BBC raporton se presidenti i Nigerit, Mohamed Bazoum, është mbajtur nga trupat e gardës presidenciale që nga orët e para të së mërkurës.
Ushtria e Nigerit ka deklaruar besnikëri ndaj forcave të mbrojtjes dhe sigurisë që përmbysën presidentin, për të shmangur luftimet brenda forcave të armatosura, u tha në një deklaratë të ushtrisë të nënshkruar nga shefi i shtabit të ushtrisë.
Presidentit Bazoum iu premtua “mbështetja e palëkundur” e Uashingtonit në një telefonatë nga sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken.
Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së, Antonio Guterres, tha gjithashtu se ai ka folur me presidentin dhe i ka ofruar mbështetjen e plotë të OKB-së.
Vendndodhja e Bazoum është e paqartë, por në një deklaratë në Twitter ai tha se "fitoret e arritura me vështirësi do të ruhen" dhe se banorët që e duan demokracinë nuk do ta lejojnë humbjen e saj.
Ministri i Jashtëm, Hassoumi Massoudou, është vetëshpallur kreu i shtetit dhe u ka bërë thirrje të gjithë demokratëve që "të ndihmojnë që kjo aventurë të dështojë".
Bazoum është një aleat kryesor i perëndimit në luftën kundër militantëve islamikë në Afrikën Perëndimore.
Dy vende fqinje, Mali dhe Burkina Faso, kanë përjetuar grusht shtete të shkaktuara nga kryengritjet xhihadiste gjatë viteve të fundit.
Në të dyja vendet, udhëheqësit e rinj ushtarakë kanë rënë në konflikt me Francën, ish-fuqinë koloniale, e cila më parë sundonte edhe Nigerin.
Në njoftimin televiziv të mërkurën, kolonel Amadou Abdramane, së bashku me nëntë ushtarë të tjerë të veshur në uniformë pas tij, tha: “Ne, forcat e mbrojtjes dhe të sigurisë... kemi vendosur t'i japim fund regjimit që ju e njihni”.
“Kjo vjen pas përkeqësimit të vazhdueshëm të situatës së sigurisë dhe qeverisjes së dobët ekonomike dhe sociale”, tha Abdramane.
Ai tha gjithashtu se të gjitha institucionet e vendit janë pezulluar dhe se krerët e ministrive do të kujdesen për punët e përditshme.
“Të gjithë partnerëve të jashtëm u kërkohet të mos ndërhyjnë”, vazhdoi ai. “Kufijtë tokësorë dhe ajrorë janë të mbyllur derisa situata të stabilizohet”.
Ai shtoi se një shtetrrethimi i natës do të hyjë në fuqi nga ora 22:00 deri në 05:00 sipas kohën lokale deri në një njoftim tjetër.
Abdramane tha se ushtarët po vepronin në emër të Këshillit Kombëtar për Mbrojtjen e Atdheut (CNSP).
Pas njoftimit televiziv të ushtarëve, Blinken bëri thirrje për lirimin e presidentit Bazoum.
Ai tha në një konferencë shtypi në Zelandën e Re se ky veprim “është një përpjekje për të marrë pushtetin me forcë dhe për të prishur kushtetutën”.
Bashkimi Evropian kërkoi "lirimin e menjëhershëm" të presidentit Bazoum dhe familjes së tij.
"Nigeri është një partner thelbësor i Bashkimit Evropian në Sahel, destabilizimi i të cilit nuk do t'i shërbente interesit të askujt në vend, rajon apo më gjerë", tha zëdhënësja Nabila Massrali.
Shefi i BE-së, Charles Michel, tha në Twitter se ai kishte zotuar "mbështetje të plotë" të bllokut për Bazoum në telefonatat me liderin e Nigerit të mërkurën.
BE-ja në fillim të këtij viti nisi një mision bashkëpunimi ushtarak për të ndihmuar në trajnimin e forcave të armatosura të Nigerit në luftime me xhihadistët.
Trazirat në Niger vijnë në një periudhë kur fuqitë perëndimore janë të shqetësuara për operacionet e grupit mercenar Wagner në këtë rajon të paqëndrueshëm.
Në Malin fqinj, mercenarët rusë të armatosur rëndë po ndihmojnë regjimin ushtarak për t’i luftuar kryengritësit xhihadistë.
Presidenti rus, Vladimir Putin, i etur për ta zgjeruar ndikimin rus në Afrikë, do t’i presë të enjten udhëheqësit afrikanë në Shën Petersburg.
Blloku ekonomik i Afrikës Perëndimore, Ecowas, ka thënë se “dënon në termat më të ashpër përpjekjen për të marrë pushtetin me forcë” në Niger.
Në emër të Ecowas, presidenti i Beninit, Patrice Talon, ka mbërritur në kryeqytetin Niamey me një mision ndërmjetësimi.
Talon tha se “të gjitha mjetet” e nevojshme do të përdoren për ta rivendosur rendin kushtetues në Niger, “por idealja do të ishte që gjithçka të bëhej në paqe dhe harmoni”.
Më herët të mërkurën, turmat në Niamey dolën në rrugë në mbështetje të Bazoumit. Një reporter i BBC-së pa gjithashtu forca të armatosura të rënda, besnike ndaj presidentit, të stacionuara përreth transmetuesit kombëtar.
Qyteti ishte kryesisht paqësor, megjithëse ushtarët që qëndronin pas tentativës për grusht shteti gjuajtën me armë për t’i shpërndarë protestuesit.
Nigeri po përballet me dy kryengritje islamike - njëra në jugperëndim, e cila erdhi nga Mali fqinj në vitin 2015, dhe tjetra në juglindje, ku janë të përfshirë xhihadistët të bazuar në Nigerinë verilindore.
Grupet militante aleate të Al-Kaedës dhe Shtetit Islamik janë aktive në vend.
Presidenti Bazoum, i cili u zgjodh në mënyrë demokratike në vitin 2021, është një aleat i ngushtë i Francës dhe vendeve të tjera perëndimore.
Nigeri ka përjetuar katër grusht shtete dhe tentative të shumta të tjera që nga pavarësimi nga Franca në vitin 1960.
