Në vjeshtën e vitit të kaluar, Ukraina e ka rishkruar historinë e luftës së Rusisë në territorin e saj.
Dhe kjo mund të mos jetë hera e parë, nëse gjërat shkojnë në të mirë të Ukrainës, në javët në vijim.
Më 1 tetor 2022, Rusia është larguar nga Limani – i cili gjendet në rajonin e Donjeckut – duke ua lënë qytetin forcave ukrainase, të cilat për dy muaj kundërofensivë, kanë arritur të rikthejnë kontrollin e dhjetëra vendbanimeve, dhe kanë vënë në pah problemet operacionale të ushtrisë së Rusisë.
Ky sukses e ka shokuar Rusinë dhe i ka befasuar shumë vëzhgues perëndimorë.
Tani, pas një dimri të gjatë, përgjatë së cilit Rusia nuk ka arritur të rikthejë momentumin, si Moska, ashtu edhe Kievi, janë në përgatitje të kundërofensivave.
Zyrtarët ukrainas kanë thënë se një kundërofensivë nga ana e tyre është shumë e rëndësishme.
Në një mënyrë apo tjetër, do të shënojë pikë kthese në luftë.
Por, ende nuk dihet se kur mund të nisë.
Të lodhur por jo të mundur: Ushtarët ukrainas vazhdojnë luftimin në Bahmut
Pranvera e vonë dhe me shumë reshje në Ukrainë, e cila i bën të pakalueshme shumë fusha e pyje, mund të jetë përcaktuese në përgatitje.
Mirëpo ajo çfarë dihet, sipas vlerësimeve të Perëndimit, është se ofensiva do të jetë e madhe, dhe shumë më e komplikuar sesa përpjekjet paraprake të Ukrainës, prej nisjes së luftës së Rusisë më 24 shkurt 2022.
Për këtë arsye, aleatët perëndimorë të Kievit, janë duke bërë parashikime me rezervë.
“Nëse dëshironi ta shihni realitetin në fushëbetejë, ne kemi një ngërç ushtarak dhe zvarritje të luftës. Kjo ofensivë, e cila me siguri do të nisë pas përfundimit të ‘periudhës së baltës’, është e domosdoshme në aspektin politik, por edhe atë ushtarak”, ka thënë Erich Vad, gjeneral ushtarak gjerman, dhe ish-këshilltar ushtarak i ish-kancelares gjermane, Angela Merkel.
“Mirëpo në fund, ka pak mundësi që ofensiva të ndryshojë situatën e përgjithshme ushtarake, për shkak të superioritetit numerik të Rusisë, dhe përshkallëzimit të dominimit të saj”.
“Ndoshta ukrainasit do të na befasojnë”, ka thënë ai për Radion Evropa e Lirë.
“Ata na kanë befasuar prej fillimit. Askush nuk e ka besuar se ata mund të luftojnë kundër superioritetit rus për një vit”.
“Ukrainasit janë zakonisht të padurueshëm kur bëhet fjalë për largimin e rusëve jashtë shtetit të tyre”, ka thënë Lawrence Freedman, profesor për studime të luftës në Kolegjin King të Londrës, në një analizë të publikuar më 16 prill.
“Mirëpo tani që pranvera erdhi, ekzistojnë dilema nëse ata vërtet janë gati për luftë të madhe kundër pushtuesve rusë”.
Forcat ukrainase janë pajisur me armë të reja, kanë formuar 12 brigada të reja, tri të katërtat e të cilave janë trajnuar nga zyrtarë amerikanë dhe ata të NATO-s.
Njësitet më të reja të Ukrainës, plus njësitet e saj të rregullta dhe të parregullta, do të nisin kundërofensivën me armë që kanë vlerën e mbi 32 miliardë dollarëve.
Armët i janë ndarë nga Shtetet e Bashkuara dhe aleatët evropianë.
Në mesin e armëve amerikane që i janë ndarë Ukrainës, janë edhe armët e llojit Stryker, Bradley dhe HIMARS.
Ukrainasit kanë edhe raketa amerikane Patriot, derisa tanket Abrams M1, nuk pritet të arrijnë në kohë për ofensivën pranverore.
Armë tjera të avancuara që tani zotërojnë ukrainasit janë edhe tanket gjermane Leopard 2, tanket britanike, Challanger, dhe pajisjet franceze, AMX-10.
Komandanti amerikan për forcat evropiane, gjenerali Christopher Cavoli, u ka thënë deputetëve amerikanë, më 26 prill, se “98 për qind” e pajisjeve luftarake, të cilat i ka ndarë NATO-ja për Ukrainën, tashmë kanë arritur në territorin ukrainas.
“Jam optimist që mes këtij viti, dhe të ardhshmit, Ukraina do të vazhdojë ta ketë momentumin”, ka thënë Sekretari britanik i Mbrojtjes, Ben Wallace, për gazetarët në Uashington, javën e kaluar.
“Po ashtu, mendoj që duhet të jemi realistë. Nuk do të ekzistoj ndonjë moment magjik se kur do të gjunjëzohet Rusia”.
Pavarësisht armëve të rënda që zotëron, Ukrainës janë duke i munguar armë tjera të rëndësishme: pajisjet e modelit të traktorëve për të pastruar tokën nga minat, apo pajisje për të krijuar ura të përkohshme për parakalim të armëve të rënda.
“Rusët e gëzojnë ende avantazhin numerik, dhe ato e gëzojnë edhe dominimin në fushëbetejë”, ka thënë Vad.
“Dhe ata tani janë në pozicion shumë të fuqishëm. Nëse njëra palë synon të kryejnë sulm, ajo duhet të ketë superioritet në fushëbetejë me numër tre deri në pesë herë më të madh të ushtarëve”.
“Nuk ka dyshim për natyrën komplekse të operacioneve të tilla”, ka thënë Mick Ryan, gjeneral i pensionuar australian, në një shkrim të publikuar këtë muaj.
“Në të vërtetë, nuk ekziston asnjë përpjekje ushtarake që është më e vështirë për t'u planifikuar, orkestruar dhe ekzekutuar, sesa tejkalimi i pengesave të armëve të kombinuara”.
“Fitore modeste territoriale”
Për arsye të qarta, data dhe vendi i nisjes së kundërofensivës ukrainase është duke u mbajtur sekret.
Situatën e ka komplikuar edhe më shumë rrjedhja e informacioneve të klasifikuara nga Pentagoni, të cilat janë publikuar më herët gjatë këtij viti në platformën për lojëra Discord.
Në mesin e dokumenteve, është parë edhe një ku thuhet se Shtëpia e Bardhë i ka dyshimet e veta se sa e suksesshme do të jetë kundërofensiva ukrainase, pasi mund të rezultojë me “fitore modeste territoriale”.
Shumë vëzhgues perëndimorë dhe ekspertë ushtarakë e kanë përmendur rajonin e Zaporizhjës, rreth 500 kilometra në juglindje të Kievit, si një prej lokacioneve të mundshme për nisje të sulmit.
Një nisje e suksesshme e kundërofensivës do të mundësonte depërtim në qytetin e Melitopolit, apo portit Berdjansk, dhe ashtu do ta kërcënonte “urën tokësore” – korridorin që Rusia e ka përdorur për të furnizuar trupat e saj në perëndim, në rajonin e Hersonit, dhe në Krime, gadishullin ukrainas, të cilin e ka pushtuar Rusia prej vitit 2014.
Si mundësi tjetër për kundërofensivë përmenden edhe rajonet e Donjeckut, ose Luhanskut, ku forcat ruse kanë pësuar humbje të mëdha në muajt e fundit.
Synimet e Putinit për të shtypur ukrainasit, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët perëndimorë
Nevoja e Ukrainës për të arritur sukses buron edhe prej faktit se lufta e Rusisë në Ukrainë – tani në muajin e 15-të – është kthyer në një luftë të zvarritur.
Mbrojtja perëndimore dhe inteligjenca vlerësojnë se Rusia është përballur me mbi 200.000 ushtarë të vrarë ose të plagosur.
Të dhënat për Ukrainën nuk dihen, ndonëse në letrat që kanë rrjedhë nga Pentagoni, besohet se ky shtet ka regjistruar rreth 120.000 të vrarë ose të plagosur.
Ndërkohë, të dyja palët po tentojnë t’i forcojnë ushtritë.
Në mobilizimin e prezantuar në shtator të vitit të kaluar, Rusia ka mbledhur rreth 300.000 trupa ushtarake shtesë, për t’i angazhuar në Ukrainë.
Grupi mercenar rus, Wagner, ka dërguar, po ashtu, mijëra ushtarë në fushëbetejë; shumica prej tyre janë ushtarë që janë rekrutuar prej muajve të verës.
Rusia është duke realizuar edhe një fushatë të re rekrutimi dhe e ka modernizuar sistemin e mobilizimit, për të shtypur tentimet e rusëve që t’iu ikin thirrjeve.
Ende nuk është e qartë sa trupa ka mbledhur, mirëpo zyrtarët rusë shpresojnë se shifrat do të arrijnë në 400.000.
Në anën tjetër, shumë prej pjesëtarëve të ushtrisë ukrainase besohet se janë shumë të lodhur.
Ukraina e ka urdhëruar një mobilizim kombëtar prej nisjes së luftës, dhe e ka krijuar më vonë një rrjet të brigadave sulmuese, të quajtura Garda e Ofensivës, nën Ministrinë e Brendshme, për të rritur numrin e njësiteve të trajnuara nga NATO-ja.
“Në total, ne kemi trajnuar dhe kemi pajisur më shumë se nëntë brigade të reja ukrainase. Kjo e bën Ukrainën që të ketë pozicion më të fortë, në përpjekjet për të rikthyer territorin e pushtuar”, ka thënë sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenerg, më 27 prill.
Mirëpo presidenti rus, Vladimir Putin, beson se e ka kohën dhe të gjitha burimet për të mposhtur Ukrainën dhe mbështetësit e saj perëndimorë.
Putini “ende beson se koha do të ecë në të mirë të tij… që ai mund të mposhtë ukrainasit, Shtetet e Bashkuara, dhe aleatët perëndimorë, pasi Ukraina i intereson më shumë atij, sesa neve”, ka thënë shefi i Agjencisë Qendrore të Inteligjencës (CIA) William Burns, në disa diskutime në Universitetin A&M të Teksasit.
“Mirëpo, ukrainasit janë goxha të vendosur. E kam mësuar viteve të fundit, që kapaciteti i tyre nuk duhet nënvlerësuar”, ka thënë Burns.
Përderisa ofensiva e re është në ardhje, ukrainasit mund të jenë duke u përforcuar edhe më shumë, ka thënë Vad.
“Sa më gjatë që presin ukrainasit për ofensivën e tyre, aq më shumë ata mund të sigurojnë armë nga Perëndimi”, ka thënë ai.
“Ata duhet të tregojnë se janë efikasë”
Mirëpo, zvarritja në fushëbetejë mund të jetë edhe në të mirë të Rusisë, pasi disa vende perëndimore, përfshirë Francën, janë duke bërë thirrje për armëpushim, apo negociata për paqe.
Në Shtetet e Bashkuara, sondazhet e opinionit publik tregojnë për ulje të entuziazmit të armatimit të Ukrainës dhe rritje të numrit të ligjvënësve që bëjnë thirrje për ndalje të furnizimeve ushtarake.
“Nga pikëpamja politike, ofensiva është e rëndësishme për t’iu treguar aleatëve perëndimorë që forcat ukrainase janë operacionale, se ato mund të luftojnë rusët, dhe të ndryshojnë situatën ushtarake”, ka thënë Vad.
Liderët civilë dhe ata ushtarakë të Ukrainës, kanë thënë publikisht se synojnë të rikthejnë të gjithë tokën ukrainase që është në kontrollin rus.
“Fitorja për ukrainasit nënkupton çlirim të të gjithë territorit, përfshirë Krimenë”, ka thënë David Silbey, historian ushtarak në Universitetin Cornell, në disa përgjigje për Radion Evropa e Lirë.
“Duke marrë parasysh retorikën e Zelenskyt, është e vështirë t’i premtohet më pak popullit ukrainas në këtë pikë”.
Tani për tani, pak vëzhgues e shohin të realizueshëm këtë premtim.
Dhe nëse Ukraina nuk arrin të rikthejë kontrollin e një pjese të madhe të territorit, apo nuk i shkakton dëme të mëdha ushtrisë ruse, liderët perëndimorë ka mundësi që ta shtyjnë Qeverinë e Zelenskyt që të jetë e hapur për negociata me Moskën.
“Ajo çfarë i duhet Ukrainës është paqja, jo një luftë e zvarritur kundër një shteti armik, lideri i të cilit nuk brengoset fort se edhe sa jetë të ushtarëve do të sakrifikojë”, ka thënë Stephen Walt, profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin e Harvadit.
Ideja e bërjes së koncesioneve me Rusinë, ia rrit presionin Ukrainës për një kundërofensivë të suksesshme.
“Ukrainasit, jo vetëm që duhet të demonstrojnë fitore vendimtare kundër rusëve, ata edhe duhet të tregojnë se janë duke përdorur armët e ofruara në mënyrë efikase”, ka shkruar Ryan.
“Ukrainasit e kuptojnë që kundërofensiva në ardhje duhet t’ia dëshmojë Perëndimit që ia ka vlejtur mbështetja për Ukrainën dhe se me ofrimin e mëtutjeshëm të ndihmës ushtarake, ata edhe do të mund ta mposhtin Rusinë”.
