Me gruan dhe dy fëmijët, ai shkoi në Mal të Zi nga Moska në nëntor të vitit të kaluar.
Pasaportën ruse me të cilën udhëtoi, e dogji në qytetin e Budvës në fund të shkurtit, në një tubim të komunitetit rus dhe atij bjellorus kundër luftës në Ukrainë.
Me djegien e pasaportës, “doja të dërgoja një mesazh se komuniteti rus duhet të ndalojë së punuari për Rusinë, edhe kur nuk është në Rusi”, thotë Damir Zainullin për Radion Evropa e Lirë.
“Sigurisht, kam mundur ta bëj vetëm, në shtëpi, por kam dashur që mesazhi im të arrijë sa më shumë njerëz, sepse mijëra rusë që janë larguar nga vendi, vazhdojnë të punojnë nga distanca për kompanitë ruse dhe rrjedhimisht për ekonominë ruse, në vend që të ndërtojmë diçka të re”, thotë Zainullin.
Djegia e pasaportës thotë se nuk ishte vendim i vështirë për të.
“Përkundrazi... Gjyshi im ka vdekur në gulag, kamp sovjetik i përqendrimit. Gjyshja ime ka qenë gjithashtu në gulag. Nuk dua që kjo të përsëritet me fëmijët e mi. Bota e qytetëruar duhet ta çarmatosë Rusinë”, thotë Zainullin.
Së bashku me gruan dhe dy fëmijët, ai kërkoi azil në Mal të Zi.
Studiues dhe haker etik
Damir Zainullin është ekspert në shkencat kompjuterike, robotikë dhe siguri kibernetike. Ai thotë se gjithë jetën e tij ia ka kushtuar punës shkencore dhe kërkimore.
“Kur isha fëmijë, pashë filmin ‘Kthimi në të ardhmen’ dhe vendosa të bëhem ai lloj profesori - shpikës. Tani mund të them që jam bërë diçka e tillë”, thotë ai duke buzëqeshur.
Një fushë tjetër e kërkimeve të tij është siguria kibernetike. Ai thotë se ka punuar në një kompani ruse që ka testuar sigurinë e pajisjeve për infrastrukturë të rëndësishme, si termocentralet apo bankat.
“Ajo kompani tani është nën sanksione, sepse është e lidhur me Qeverinë dhe ushtrinë ruse. Nuk e di nëse disa nga kërkimet e mia mund të jenë përdorur për qëllime të këqija”, thotë Zainullin, duke mos dashur ta përmendë emrin e kompanisë.
Ai gjithashtu e përshkruan veten si një haker etik.
“Gjatë gjithë jetës sime kam qenë haker etik, që do të thotë t’i respektosh ligjet. Derisa kam qenë shtetas i Rusisë, i kam respektuar ligjet ruse, tani i respektoj ato ndërkombëtare në fushën e sigurisë kibernetike dhe mbrojtjen e të dhënave private. Kjo është e detyrueshme për mendimin tim”, thotë Zainullin.
Largimi nga Rusia
Zainullin thotë se ka menduar më herët të largohet nga Rusia, si pasojë e një përvoje të tij me policinë ruse.
Kur ekipi i politikanit opozitar rus, Alexei Navalny, ka hetuar korrupsionin në Rusi, në vitet 2020-2021, ai ka bërë përpjekje që, siç thotë, t’i dërgojë dokumente që, sipas tij, kanë konfirmuar korrupsionin në poste të larta në Kazan - qytet në Rusinë jugperëndimore.
“Megjithatë, disa ‘njerëz të çuditshëm’ e kanë marrë vesh dhe më kanë thirrur në polici. Kam pasur probleme serioze, më kanë thënë se jam kriminel. Pastaj, kemi vendosur të largohemi sa më shpejt nga Rusia, por gruaja ime ishte shtatzënë dhe pasaportat tona ishin bllokuar”, thotë Zainullin.
Ata arritën të dilnin jashtë vendit në fund të vitit 2022.
Ai heziton të flasë për familjen dhe miqtë e tij që i kanë mbetur në Rusi, nga frika se mund të kenë probleme për shkak të tij.
“Nga këndvështrimi i pushtetit aktual, qëndrimet e mia opozitare konsiderohen si krim”, thotë ai.
*Video nga arkivi: Rusët që refuzojnë mobilizimin kërkojnë strehim në Mal të Zi
Makineria ruse e luftës
I pyetur se si duket nga brenda qëndrimi i rusëve ndaj luftës në Ukrainë dhe pse nuk ka protesta masive kundër luftës, Zainullin thotë se ka dy arsye.
E para, sipas tij, është se makineria ruse e luftës nuk përdor vetëm armë për të pushtuar territore të reja dhe për të shtrirë ndikimin, por edhe korrupsion dhe para.
Ai shton se ka shumë familje të varfra në Rusi që nuk pajtohen me politikat e Putinit, por janë të bllokuara nga hipotekat, të kushtëzuara vetëm nga një rrogë ose një punë në qeveri.
Zainullin e cilëson këtë si një lloj shantazhi.
“Është një fenomen si në Gjermani, gjatë Luftës së Dytë Botërore. Shumë njerëz kanë qenë të përfshirë në makinerinë e luftës në atë kohë”, thotë ai.
E ardhmja
Si azilkërkues, Zainullin aktualisht nuk punon dhe familja e tij prej katër anëtarësh jeton në qytetin e Budvës nga kursimet.
“Është shumë e vështirë. Këtu, për shembull, unë nuk blej kafe në kafene, por e marr në termos. Mundohemi të kursejmë sa më shumë”, thotë ai.
Zainullin pret që në muajt e ardhshëm të marrë një përgjigje për kërkesën e familjes së tij për azil, por, sido që të jetë ajo, thotë se do të jetë mirënjohës.
“Nëse na miratohet [azili], do të thotë se jemi në vendin e duhur. Nëse na refuzojnë, do të jemi mirënjohës, sepse do ta dimë që nuk jemi aty ku duhet dhe do të shkojmë diku tjetër - Evropë, SHBA, Afrikë”, thotë Zainullin.
Të ardhmen për fëmijët e tij, vajzën 14 vjeçe dhe djalin një vjeç, nuk e sheh në Rusi.
“Do të duhen ndoshta pesëdhjetë vjet për të çmontuar plotësisht makinerinë imperialiste ruse, prandaj dua një jetë diku tjetër për fëmijët e mi”, thotë Zainullin.
Në fillim të këtij viti, sipas të dhënave të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Malit të Zi, në këtë vend kanë qenë rreth 16.500 shtetas të Rusisë, me qëndrim të përkohshëm ose të përhershëm.
