"Derisa unë të kem ndikim, Serbia nuk do ta njohë as drejtpërdrejt, as tërthorazi pavarësinë e njëanshme të Kosovës", tha presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.
"Unë nuk do të heq dorë nga lufta ime legjitime për interesat shtetërore dhe kombëtare, si dhe për respektimin e së drejtës ndërkombëtare”, tha ai.
Vuçiq i bëri komentet në seancën e parë të legjislaturës së re të Kuvendit të Serbisë, ku në rend dite ishte procesi i negociatave midis Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve.
Pikë e vetme e rendit të ditës në këtë seancë ishte raporti i Qeverisë serbe për negociatat e mbajtura me Kosovën përgjatë një viti, përkatësisht nga 15 qershori i vitit 2021 deri më 1 shtator të vitit 2022.
Kosova dhe Serbia, me ndërmjetësimin e BE-së, janë në negociata për normalizimin e marrëdhënieve qysh në vitin 2011.
Palët kanë arritur dhjetëra marrëveshje, por zbatimi i tyre në terren ka ngecur.
Procesi duhet të rezultojë me marrëveshje ligjërisht të detyrueshme. Kosova këmbëngul që kjo marrëveshje të përfshijë njohjen e ndërsjellë; Serbia, tash për tash, nuk pranon.
Duke folur para Kuvendit të Serbisë, Vuçiq tha se "histeria e bashkësisë ndërkombëtare për shkak të konfliktit në Evropë", përkatësisht luftës në Ukrainë, "reflekton edhe në Serbi".
Kjo e vë Serbinë "në një situatë edhe më të vështirë për zgjidhjen e çështjes së Kosovës", tha Vuçiq.
Me gjithë kundërshtimet e Serbisë, Kosova është shtet i pavarur qysh në vitin 2008.
Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë ka konstatuar në vitin 2010 se pavarësia e saj “nuk bie ndesh me ligjin ndërkombëtar”.
Vuçiq pranoi se shtetet më të fuqishme të BE-së, ashtu si edhe SHBA-ja e kanë njohur Kosovën. "Nuk ka asnjë politikë që mund ta ndryshojë këtë”, tha presidenti i Serbisë.
Ai shtoi se ka "përpjekje të qarta për ta ndryshuar plotësisht kornizën politike" të negociatave" me Kosovën, por nuk ofroi detaje.
Vuçiq u shpreh ngjashëm edhe pas vizitës së të dërguarit evropian për dialogun Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, javën e kaluar, në Beograd.
Vuçiq, para ligjvënësve serbë, tha se "politika reale nuk mund të mbështetet në mite dhe fantazi".
Sipas tij, duhet bërë dallimi mes "realitetit dhe mundësisë" për të luftuar si shtet dhe si komb "për atë që themi se është më e rëndësishme për ne".
Ai tha se detyrë është që në hapësirat ku ka serbë dhe shqiptarë, të sigurohet një jetesë më e mirë për ta.
"Kjo detyrë e vështirë duhet të kryhet, në mënyrë që serbët të mbijetojnë si shtet dhe si popull", tha ai.
"Hapësira në të cilën ne punojmë, është e tillë që mundësitë për përparim dhe përmirësim janë të pakta, ndërsa shanset për të shkuar në humnerë janë mjaft të lehta dhe, nëse përdorim politikën e gabuar, pothuajse të sigurta", tha presidenti i Serbisë.
Duke folur për situatën aktuale në Kosovë, Vuçiq tha se "jemi ballafaquar me sfida të mëdha të sigurisë", dhe se është vënë re "prani në rritje e forcave të sigurisë të Prishtinës në veri të Kosovës".
Në pjesën veriore të Kosovës, ku popullata shumicë është serbe, funksionojnë edhe organe paralele të Serbisë.
Në fund të korrikut, situata atje është tensionuar, për shkak të vendimit të Qeverisë së Kosovës për riregjistrimin e makinave me targa serbe, si dhe për lëshimin e dokumenteve hyrëse-dalëse për shtetasit e Serbisë. Në shenjë pakënaqësie me këtë vendim, disa serbë lokalë janë rebeluar, duke ngritur barrikada.
Qeveria e Kosovës ka shtyrë zbatimin e vendimit për targa për 1 shtator, ndërsa për dokumentet, palët kanë arritur marrëveshje ndërkohë, duke i hequr letrat hyrëse-dalëse nga të dyja anët.
Duke iu drejtuar ligjvënësve serbë, Vuçiq tha se nuk beson në "asnjë marrëveshje" me pushtetin aktual në Kosovë. Ai tha se popullit serb në Kosovë i kanë ndodhur "gjërat më të rënda" që nga ardhja në pushtet e kryeministrit Albin Kurti.
Vuçiq nuk solli ndonjë provë për këto pretendime, por ftoi misionin paqeruajtës të NATO-s në Kosovë, KFOR, që "të përmbushë" mandatin e tij dhe "të përkujdeset për sigurinë e serbëve".
Seanca e Kuvendit të Serbisë u ndoq edhe nga anëtarë të Listës Serbe - partisë më të madhe të serbëve në Kosovë - dhe u përcoll me debate mes Vuçiqit dhe disa deputetëve opozitarë.
Seancën e kërkuan grupe të caktuara opozitare në Kuvendin e Serbisë – Dveri, Partia Popullore, koalicioni Shpresa (Nada).
Më 6 shtator, Partia Popullore paraqiti në Kuvend propozimin e saj për rezolutën për Kosovën dhe tri ditë më vonë të njëjtën gjë e bëri edhe lëvizja e djathtë, Dveri.
Në dokumentin e Partisë Popullore, lider i së cilës është ish-shefi i diplomacisë, Vuk Jeremiq, thuhet se Serbia nuk e njeh dhe nuk do ta njohë kurrë pavarësinë e Kosovës.
Gjithashtu, propozohet që në Gjykatën Kushtetuese të Serbisë të paraqitet një propozim për vlerësimin e kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së të gjitha marrëveshjeve të nënshkruara në kuadër të dialogut të Brukselit.
Parakusht për vazhdimin e bisedimeve me Prishtinën, sipas Partisë Popullore, është formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë, që është paraparë me Marrëveshjen e Brukselit.
Në këtë asociacion këmbëngul edhe Vuçiq, por Kurti e kundërshton, duke thënë se në Kosovë nuk mund të ketë asociacion njëetnik.
Rezoluta e propozuar nga Dveri thotë se askush që mban poste publike, nuk ka të drejtë të nënshkruajë një dokument obligues për pavarësinë e Kosovës.
Gjithashtu, kërkohet që Qeveria e Serbisë të marrë përsipër ndërprerjen e komunikimit dhe negociatave me Prishtinën, si dhe anulimin e marrëveshjeve të arritura. Propozohet kalimi i negociatave nga Brukseli në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara.
Dveri sugjeron që Qeveria e Serbisë të kërkojë ndihmën dhe mbështetjen e Rusisë dhe Kinës - dy vende aleate të Serbisë, që nuk e njohin Kosovën.
Nuk është e qartë nëse këto rezoluta do të dalin në votim.
