Ambasadori amerikan në Beograd, Christopher Hill, tha se Serbia shkoi e përgatitur në rundin e fundit të dialogut Kosovë-Serbi që u mbajt në Bruksel më 18 gusht, ndërkaq, palët e tjera, siç tha ai, nuk ishin të përgatitura “që të flasin për specifika”.
Gjatë një interviste për median në Beograd, N1, Hill tha se në dialogun midis Kosovës dhe Serbisë, që ndërmjetësohet nga BE-ja po tentohen të bëhen dy gjëra: adresimi i çështjeve urgjente, përkatësisht vendimi i kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, për targat dhe dokumentet serbe dhe adresimi i çështjeve, siç tha ai, të rëndësishme.
“Të them të drejtën, pala serbe veproi mirë. E dinin se për çfarë do të flisnin, çfarë ishte e rëndësishme. Fatkeqësisht, disa prej të tjerëve nuk ishin të përgatitur për të folur për specifika", tha Hill.
"Mendoj që për të zgjidhur këto çështje përfundimisht duhet të flisni për specifika. Por, po ashtu duhet t’i vendosni këto specifika në një kontekst më të gjerë dhe konteksti më i gjerë është çështja e komunitetit serb dhe se si ky komunitet do të jetojë në të ardhmen. Për mua është kyçe që komuniteti serb të ndihet si në shtëpi në Kosovë dhe të sigurt. Pra, janë disa përpjekje për të cilat duhet të bisedohet dhe besoj që këto përpjekje do të vazhdojnë”, shtoi ambasadori amerikan në Beograd.
Ai tha se në takimin midis Kurtit dhe presidentit të Serbisë, Aleksandar Vuçiq, ky i fundit shkoi i përgatitur “për të negociuar dhe vërtetë bëri punët e shtëpisë”.
Ky takim, nën ndërmjetësimin e BE-së, përfundoi pa asnjë marrëveshje.
“Prandaj, mendoj se ata [Serbia] vërtetë tentuan që të ishin fleksibil dhe për të gjetur zgjidhje”, tha Hill.
Rundi i ri i dialogut midis Kosovës dhe Serbisë u thirr me synim që të ulen tensionet midis dy shteteve, pas ngritjes së barrikadave nga serbët lokalë në veri të Kosovës në fund të korrikut dhe fillimit të gushtit.
Pasditen e 1 gushtit, serbët lokalë në veri të Kosovës hoqën barrikadat, dhe Qeveria e Kosovës u pajtua që të shtyjë zbatimin e vendimeve deri më 1 shtator.
Ambasadori Hill tha se rezultatet e takimit të Brukselit ishin zhgënjyese, por shtoi se bisedimet po vazhdojnë dhe në këtë kuadër ai përmendi edhe vizitën e të dërguarit të SHBA-së për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar, dhe atij të BE-së për dialogun, Miroslav Lajçak në Prishtinë.
“Bisedimet në Prishtinë do të jenë shumë të rëndësishme”, tha ai.
I pyetur nëse serbët në Kosovë do të jetonin më mirë nëse do të krijohej Asociacioni i komunave me shumicë serbe – për të cilin Kosova dhe Serbia kanë nënshkruar dy marrëveshje në Bruksel – Hill u përgjigj:
“Jam besimtar i madh se duhet të punohet për një të ardhme për komunitetin serb, për ndonjë mekanizëm. Ka disa modele në mbarë Evropën për këtë”.
Hill shtoi se Asociacioni duhet të definohet më mirë, pasi sipas tij, "detajet janë shumë të rëndësishme për këtë çështje".
"Njerëzit duhet ta dinë se si do të duket jeta e tyre", theksoi ai.
Edhe Escobar kishte përmendur në të kaluarën se në shtetet evropiane ka modele sa i përket respektimit të gjuhës dhe trashëgimisë kulturore të minoriteteve, që mund të merren si udhëzues për krijimin e Asociacionit. Megjithatë, ai kishte thënë se Asociacioni duhet të jetë në bazë të Kushtetutës së Kosovës dhe të mos “krijojë shtet brenda shtetit”.
Serbia kërkon që Asociacioni të ketë kompetenca ekzekutive, ndërkaq Kosova është kundër idesë për një asociacion njëetnik.
Escobar dhe Lajçak pas Prishtinës do të qëndrojnë edhe në Beograd. Vizita e zyrtarëve perëndimore në Kosovë dhe Serbi po shihet si përpjekje për të bindur palët që të gjejnë zgjidhje para 1 shtatorit, kur nis zbatimi i vendimeve të Qeverisë së Kosovës.
Vendimi i parë ka të bëjë me riregjistrimin e makinave që kanë targa të lëshuara nga Serbia, në ato RKS (Republika e Kosovës). Targat me akronime të qyteteve të Kosovës – sikurse KM, PZ e të ngjashme – që lëshohen nga Serbia, konsiderohen ilegale nga Prishtina zyrtare.
Ndërkaq, vendimi i dytë ka të bëjë me lëshimin e një dokumenti për hyrje-dalje për të gjithë shtetasit e Serbisë, që hyjnë në Kosovë. Këtë dokument, Serbia ua lëshon shtetasve të Kosovës qe 11 vjet dhe derivon nga Marrëveshja për lirinë e lëvizjes që palët kanë arritur në Bruksel më 2011.
Serbia ka thënë se do një zgjidhje kompromisi për këto dy çështje, ndërkaq Kurti ka thënë se vendimet janë të bazuara në ligj, por edhe në marrëveshjet e arritura më herët në kuadër të dialogut të Brukselit.
Kryeministri kosovar ka shprehur gatishmërinë që të heqë dorë nga lëshimi i dokumenteve për hyrje/dalje, nëse edhe Serbia vepron njësojë.
Pas takimeve në Bruksel, Serbia ka pretenduar se ka ofruar zgjidhje për çështjen e targave dhe dokumenteve serbe, por sipas Vuçiqit, ato janë refuzuar kryeministri Kurti.
Vuçiq ka thënë se ka kërkuar që makinat me targat që i lëshon Serbia me akronime të qyteteve të Kosovës, në vend se të regjistrohen në RKS - Republika e Kosovës - të regjistrohen në KS - akronim që paraqet status neutral ndaj shtetësisë së Kosovës.
Ndërkaq, sa i përket dokumenteve për hyrje/dalje, Beogradi ka kërkura që ato të mos lëshohen për serbët që jetojnë në Kosovë, veçmas në veri.
Radio Evropa e Lirë i është drejtuar Qeverisë së Kosovës me pyetjet se a do t’i shqyrtojë zgjidhjet e kompromisit për të cilat ka folur Beogradi dhe a është e gatshme për ndonjë kompromis, por zyrtarët e Qeverisë kanë thënë se lidhur me këto çështje, është paraparë që Kurti t’i drejtohet publikut më 24 gusht.
