Udhëheqësit e katër bashkësive fetare në Kosovë kanë nënshkruar të mërkurën një deklaratë të përbashkët, përmes së cilës bëhet thirrje që në Projektkodin Civil, të mos bëhen ndryshime sa i përket martesës dhe familjes.
Projektkodi pritet të dalë të enjten para deputetëve të Kuvendit të Kosovës.
Ky Projektkod përfshin një nen i cili i hap rrugën hartimit të një ligji të veçantë për lejimin e “bashkësive civile” ndërmjet personave të gjinisë së njëjtë.
Deklarata u nënshkrua nga Myftiu i Kosovës, Naim Tërnava, Ipeshkvi i Kosovës, Dodë Gjergji, kryetari i Kishës Protestante Ungjillore të Kosovës, Femi Cakolli, dhe kryetari i Bashkësisë Hebraike të Kosovës, Votim Demiri.
Në këtë deklaratë, prijësit fetarë thanë se ndryshimet sa i përket familjes dhe martesës, cenojnë "fjalën e Zotit".
“Të prekësh ripërkufizimin e martesës dhe të pjesëmarrësve në të, pra të burrit i lindur mashkull, dhe të gruas e lindur femër, mendojmë se po cenohet drejtpërdrejt fjala e vullneti i Zotit si dhe mbulesa e tij e shenjtë për të gjithë familjen njerëzore e cila ka nisur prej një burri e një gruaja me bekimin dhe urdhërimin e shumëzimit të përjetshëm”, u tha në deklaratë.
Prijësit fetarë thanë se nuk pajtohen që personat e komunitetit LGBTI të kenë mundësi që adaptojnë fëmijë.
“Me bashkimin apo bashkëjetesën e dy personave me gjini të njëjtë nuk mund të pajtohemi kurrsesi që ta quajmë as martesë e as kurorëzim dhe jemi kundër orientimit që këta individë që lidhin bashkëjetesë të adaptojnë fëmijë”, thuhet në deklaratën e nënshkruar nga krerët fetarë.
Krerët fetarë i bën thirrje deputetëve, Qeverisë dhe institucioneve të tjera që të heqin dorë nga ndryshimet në legjislacionin që përkufizon martesën dhe familjen.
*Video nga arkivi
Çka parasheh Projektkodi?
Martesat e gjinisë së njëjtë në Kosovë i lejon Kushtetuta, por deri më tani ato nuk janë lejuar me Kodin Civil dhe Ligji për familjen.
Në Kushtetutën e Kosovës thuhet “se në bazë të pëlqimit të lirë, çdokush gëzon të drejtën të martohet dhe të drejtën që të krijojë familje në pajtim me ligjin”.
Projektkodi Civil thotë se “martesa është bashkësi e regjistruar ligjërisht ndërmjet dy bashkëshortëve të sekseve të ndryshme, me anë të së cilës ata lirshëm vendosin që të jetojnë së bashku si burrë e grua”.
Por, neni i radhës thotë se “bashkësitë e regjistruara civile ndërmjet personave me sekse të njëjta janë të lejuara” dhe se kushtet dhe procedura lidhur me këtë rregullohen me ligj të veçantë.
Ky paragraf ka nxitur edhe reagimet e organizatave joqeveritare që merren me të drejtat e komuniteti LGBTI (Lezbiket, Homoseksualët, Biseksualët, Transgjinorët dhe Ndërseksualët).
Drejtori ekzekutiv i Qendrës për Zhvillimin e Grupeve Shoqërore (CSGD), Arbër Nuhiu, e quan të pakuptueshëm termin “bashkësitë civile” dhe se ky komunitet, thotë ai, nuk do të pranojë një gjë të tillë.
“‘Bashkësitë civile’ nuk përkufizohen në legjislacion, duke përfshirë edhe Kushtetutën e Republikës së Kosovës. Kjo nuk ka kurrfarë rrjedhshmërie dhe ne nuk e dimë se a do hartohet një ligji i veçantë për këtë çështje. Ne gjithsesi do të vazhdojmë punën me deputetët e Kuvendit për të zgjidhur këtë problem”, thotë Nuhiu për Radion Evropa e Lirë.
Nuhiu ka qenë i pranishëm në grupin punues të Projektkodit dhe tregon se rekomandimet e organizatave joqeveritare kanë qenë që martesa të definohet midis personave, ashtu siç është në Kushtetutë.
“Të përdoret termi neutral, që nënkupton të përdoret termi bashkëshortë”, thotë Nuhiu.
Dallimi mes martesës dhe bashkësisë civile
Edhe pse me anë të këtij Projektkodi nuk definohet se çfarë është “bashkësi civile”, aty shkruan se “të martuarit dhe partnerët në bashkësi civile gëzojnë të drejta dhe detyra reciproke në bazë të këtij Kodi”.
Në vende perëndimore, bashkësitë civile nuk konsiderohen si martesa, por si marrëdhënie e ligjshme ndërmjet dy personave, që siguron mbrojtje ligjore për çiftin, vetëm në nivel shtetëror.
Në Bashkimin Evropian, bashkësitë civile lejojnë dy persona që jetojnë së bashku në çift, të regjistrojnë marrëdhënien e tyre me autoritetin publik përkatës në vendbanimin e tyre. Dallimet midis vendeve të BE-së në këtë fushë po ashtu ekzistojnë.
