Senatori republikan i Shteteve të Bashkuara, Roger Wicker, thotë në një intervistë ekskluzive për Radion Evropa e Lirë se ISIS-i është një “kancer shumë i rrëzikshëm”, që duhet të mposhtet ushtarakisht. Sipas tij, ky grup militant nuk mund të zhbëhet me diplomaci.
Me senatorin Wicker ka biseduar shefja e programit në gjuhën shqipe të Radios Evropa e Lirë, Arbana Vidishiqi.
Radio Evropa e Lirë: Senator Wicker, jeni në Evropë për të shënuar 40 vjetorin e Marrëveshjes së Helsinkit, e cila, mes tjerash, mbron parimin e tërësisë territoriale të shteteve në Evropë. Sot, kufijtë në Evropë duket se janë në rrezik. Rusia ka aneksuar Krimenë, ka pushtuar rajonin e Transnistrisë në Moldavi, të Abkhazisë dhe Osetisë Jugore në Gjeorgji. A ka vdekur Marrëveshja e Helsinkit?
Roger Wicker: Jo, nuk kanë vdekur dhe këtë do ta bëjmë të qartë edhe një herë në Asamblenë Parlamentare të OSBE-së në Helsinki. Kjo është një asamble parlamentare vjetore, në të cilën do të diskutohen një numër çështjesh, me theks të veçantë shkeljet e vazhdueshme të çdo parimi të Marrëveshjes së Helsinkit nga ana e Rusisë.
Radio Evropa e Lirë: Disa zyrtarë rus kanë akuzuar Shtetet e Bashkuara se kanë orkestruar protesta dhe revolucione në Armeni, Gjeorgji, Ukrainë, madje edhe në Maqedoni. Si do t’u përgjigjeshit këtyre pretendimeve?
Roger Wicker: Do të përgjigjem në këtë mënyrë: ne mirëpresim një transmetim të hapur dhe transparent të lajmeve nga organizata të interesuara, të cilat do të lejohen në këto zona dhe do të tregojnë të vërtetën ashtu siç është.
Por, nuk është e pazakontë për Qeverinë ruse që të angazhohet në propagandë sistematike dhe të rreme dhe ajo është shumë e mirë në këtë punë, në përpjekjet për të diskredituar Shtetet e Bashkuara dhe vendet që mbështesin transparencën, sundimin e ligjit dhe lirinë e përcaktimit.
Andaj, nuk jam i befasuar nga propaganda ruse që bën përpjekje të diskreditojë të gjithë nga ne që kundështojmë shkeljet e gati çdo parimi që bën Rusia, jo vetëm të Aktit Final të Helsinkit, por edhe të Kartës së Kombeve të Bashkuara.
Radio Evropa e Lirë: Askush nuk e do një Luftë të Ftohtë; kjo është fjalia të cilën e dëgjojmë shpesh së fundmi, por a nuk ka nisur tashmë kjo luftë?
Roger Wicker: Ne, sigurisht, se nuk e duam një Luftë të Ftohtë. Duhet të pranoj se një Luftë e Ftohtë është më e mirë se një Luftë e Nxehtë dhe, sinqerisht, kjo është ajo që kemi parë në Krime dhe në lindje të Ukrainës. Plumba të shtënë nga trupa që mbështeten nga Rusia dhe njerëz që vdesin për pasojë. Andaj, për ata njerëz që kanë qenë të angazhuar në beteja, luftime dhe konflikte, ata janë vrarë dhe nuk do të kthehen më.
Pra, për ta është luftë e nxehtë. Pres ditën kur mund të kemi atë që kemi pasur me Rusinë një dekadë, një dekadë e gjysmë më parë - miqësi, sinqeritet dhe shkëmbime midis Rusisë, ish-vendeve sovjetike dhe Shteteve të Bashkuara. Ky është qëllimi im.
Por, nëse udhëheqësi rus, zoti Putin, vazhdon me veprimet e tij, atëherë mendoj se është e rëndësishme për të gjithë ne në botën e lirë, për ne që mbështesim lirinë, të qëndrojmë të fortë dhe të flasim të vërtetën. Le ta dijë pjesa tjetër e botës se ne i dimë veprimet e zotit Putin dhe ato paraqesin shkelje të pothuajse çdo parimi të lirisë, respektit të vendeve të tjera dhe respektit për sundimin e ligjit.
Radio Evropa e Lirë: Në Kombet e Bashkuara po zhvillohet një betejë diplomatike mbi një rezolutë e cila do të dënonte gjenocidin në Srebrenicë. Rusia, e cila ka lidhje të ngushta më Serbinë, ka vënë në qarkullim një rezolutë rivale, e cila nuk e përmend as Srebrenicën, dhe as gjenocidin. Si do t’i cilësonit deklaratat që mohojnë se masakra në Srebrenicë është përkufizim i gjenocidit?
Roger Wicker: Më lejoni të ju them se sa të fuqishme ndjehen Shtetet e Bashkaura në lidhje me këtë çështje – në baza dypartiake. Unë jam senator republikan i Kongresit të SHBA-së. do të jem pjesë e një delegacioni dypartiak, që do të udhëtojë fundjavën e ardhshme në Srebrenicë, nën udhëheqjen e ish-presidnetit Clinton.
Mund t’ju them se presidenti aktual i Shteteve të Bashkuara, Barack Obama, ndjehet mjaft rehat për të dërguar një ish-president për të përfaqësuar qeverinë tonë dhe për të udhëhequr një delegacion dypartiak, për të kujtuar 20-vjetorin e kësaj masakre.
Dhe, mesazhi i qartë që mendoj se do të transmetohet në skenën botërore, fundajëvn e ardhshme nga Bill Clinton, është se kjo ka qenë gjenocid, mizori, masakër, brutalitet i papërshkrueshëm. Është e rëndësishme që 20 vjet pas, të mos harrojmë kurrë se mund t’i parandalojmë, deri në një masë, këto gjëra që të mos ndodhin përsëri. Kjo do të jetë një deklaratë shumë e fuqishme, në lidhje me këndvështrimin e shumicës dërrmuese të amerikanëve.
Radio Evropa e Lirë: Kosova ka shpallur pavarësinë e saj nga Serbia në vitin 2008. Shtetësia e saj nuk pranohet nga Serbia dhe as nga Rusia. Presidenti rus, Vladimir Putin, madje ka shfrytëzuar pavarësinë e Kosovës si pretekst për aneksimin e Krimesë. A po shfrytëzohet Ballkani si një fushë-lojë nga Putini?
Roger Wicker: Më lejoni t’ju them se e gjithë historia e presidentit Putin ka qenë përdorimi i pretekst pas preteksti, për të justifikuar atë që bën, qoftë në Osetinë e Jugut, Gjeorgji apo në konfliktin që po kryen për më shumë se një vit e gjysmë në lindje të Ukrainës.
Ka gjithmonë një justifikim, gjithmonë një pretekst. Kjo është denoncuar rëndë dhe është dëshmuar të jetë një gënjeshtër nga miratimi me shumicë dërrmuese i rezolutave në OKB, në Asamblenë Parlamentare të OSBE-së.
Më lejoni t’ju them këtë, populli rus nuk ka arsye të ndjejë ndonjë armiqësi nga populli amerikan, nga komuniteti evropian, vendet e BE-së. Ne duam të jemi miq, njerëzit që duan lirinë duan të jenë miq me popullin e Rusisë. Dhe, unë pres ditën kur Rusia të udhëhiqet nga dikush i denjë për ëndrrat për liri dhe sinqeritet.
Mendoj se (populli) do që të jetë në gjendje për të zgjedhur udhëheqësit e tij, për të marrë pjesë në zgjedhje, pa e ditur që në fillim se një njeri i fuqishëm do t’i fitojë ato dhe nuk ka arsye reale për të marrë pjesë. Mendoj se populli rus pret për këtë ditë.
Radio Evropa e Lirë: A jeni optimist se kjo ditë është afër?
Roger Wicker: Nuk jam optimist se është pranë dhe për aq kohë sa Vladimir Putin është udhëheqës i Rusisë, më duhet të them se përgjigjja ndaj veprimeve të tij duhet të përfshijë forcën dhe vendimet nga ana jonë. Bota që do lirinë nuk do ta mbështesë atë. Por, shumë gjëra marrin kohë. Kam qenë student në vitet ’70, kam vizituar Berlimin Lindor dhe Berlinin Perëndimor, dhe nuk e di nëse kam menduar ndonjëherë në jetën time se Muri do të bie, se komunizmi do të bie, se Bashkimi Sovjetik do të shpërbëhet, por kjo ka ndodhur.
Kur kjo ka nisur të ndodhë, ka ndodhur shumë shpejt, një vend pas tjetrit. Sistemi i korruptuar që nuk i ka shërbyer popullit, doli të jetë i rrezikshëm dhe kur ka nisur të shkatërrohet, është shkatërruar shumë shpejt. Nuk e përjashtoj që në dekadën e ardhshme të ndodhë diçka dramatike, që sjell liri për njerëzit në Rusi, në vendet e ish-Bashkimit Sovjetik. Nuk e përjashtoj këtë.
Por, po ashtu duhet të jemi realë, se kjo mund të kërkojë ndryshimin e udhëheqjes dhe mund të marrë kohë. Në ndërkohë, reagimi i Perëndimit duhet të jetë i fuqishëm dhe jo të ketë pikëpamje joreale. E tëra çfarë duam është që Rusia dhe lideri i saj t’iu përmbahen marrëveshjeve që paraardhësit e zotit Putin i kanë bërë në Kartën e OKB-së, në Aktin Final të Helsinkit.
Radio Evropa e Lirë: Senator, të flasim pak për grupin militant Shteti Islamik. Qytetarë nga Kosova, Shqpëria, Bosnja dhe vende tjera të Ballkanit po i bashkohen këtij grupi si luftëtarë të huaj. Çfarë duhet të bëjnë këto shtete saktësisht që të përballen në mënyrë efektive me këtë sfidë globale?
Roger Wicker: Duhet të pranojmë se ISIS është efektiv në mediat sociale, me tërheqje të caktuar të natyrës njerëzore. Dhe, nuk i duhen shumë të konvertuar për të shkaktuar një problem. Nuk bëhet fjalë vetëm për Ballkanin, janë edhe Shtetet e Bashkuara, Mbretëria e Bashkuar, Kanadaja, ku të rinjtë rekrutohen përmes Internetit dhe mediave sociale; ata binden se duhet të luftojnë në emër të grupit të Shtetit Islamik.
Kjo nuk është dashur të ndodhë fare dhe unë jam shumë kritik ndaj administratës së tanishme amerikane. Adaministrata e mëparshme, me udhëheqje ushtarake, është angazhuar në Irak dhe, në parim, kemi arritur te një pikë ku Iraku ka qenë i qëndrueshëm. Qeveria atje nuk ka qenë ashtu siç e kemi dashur, por ne kemi pasur vullnet për të mbajtur një forcë në Irak dhe për të stabilizuar rajonin.
Në vend të kësaj, administrata Obama ka tërhequr pothuajse çdo ushtar amerikan dhe atje ka mbetur një vakuum që është mbushur nga ISIS, ISIL, Shteti Islamik… sido që ta quani. Problemi i rekrutimit në Ballkan ose në hemisferën perëndimore vjen vërtet nga fakti se ka ndodhur një vakuum dhe ne kemi lejuar që ky grup të dalë në vendin e parë. Keni të drejtë, është një zhvillim shumë, shumë sheqtësues dhe nuk mund të lejojmë që ISIS të ketë sukses.
Nuk mund të lejojmë që një Kalifat Islamik të mbizotërojë dhe të jetë i qëndrueshëm në atë zonë, në mënyrën se si ata shpresojnë. Përfundimisht, ISIS do të mposhtej ushtarakaisht. Shpresojmë që kjo të ndodhë nga fqinjët tanë në atë rajon. Mensoj se bota që do lirinë, bota që kupton rrezikun e ekstremizmit islamik do të bëjë hapa para dhe kur t’i bëjmë, nëse i bëjmë, problemi i rekrutimit do të zgjidhet.
Radio Evropa e Lirë: Pra, ju pajtoheni me thirrjet për një angazhim më të fuqishëm të Shteteve të Bashkuara në Ballkanin Perëndimor?
Roger Wicker: Pajtohem se diçka duhet të bëhet. ISIS nuk do të zhbëhet për shkak të diplomacisë. Nuk do të zhbëhet për shkak se do të denoncohet në OKB. Ata duhet të mposhen ushtarakisht. Do të sfidoj secilin që më tregon një mënyrë tjetër të moshtjes.
Duhet të konfrontohemi me këtë realitet të pakëndshëm; është një realitet me të cilin njeriu duhet të përballet. Do të doja që të mos e kishim braktisur fushën e lojës më herët, por kjo është histori tani. Do të doja që kjo të mos ishte e vërtetë, por tani përballemi me një kancer shumë, shumë të rrezikshëm në këtë rajon, që duhet të moshtet ushtarakisht.
Shpresoj se mund ta bëjmë këtë me një vendosmëri të gjerë, nga një koalicion i gjerë i njerëzve që do ta kryejnë këtë punë shpejt. Ne duhet të përballemi me realitetin.
