Shkaqet e protestave kundër proceseve gjyqësore, sikurse dhe të tensioneve tjera në relacionet ndëretnike, duhet kërkuar tek institucionet dhe mungesa e gatishmërinë së tyre për ngritur organe të pavarura gjyqësore, thonë njohësit e çështjeve politike në Maqedoni.
“Mendoj se kjo është pasojë e vendosjes së një sistemi serioz diktatorial, i cili suspendon institucionet duke përfshirë edhe gjyqësinë. Kështu që qytetarët kanë humbur besimin e tyre në gjyqësi dhe e gjithë kjo revoltë është si pasojë e humbjes së besimit në institucione dhe nacionalizimit, me të cilin VMRO DPMNE-ja permanent shërbehet për qëllime elektorale”, thotë Bilalli
Edhe Petar Arsovski, analist dhe njohës i çështjeve të ndëretnicitetit fajin për gjendjen e krijuar ia hedh institucioneve.
“Protestat e ditëve të fundit nuk janë vetëm si pasojë e vendimit të gjykatës së Shkupit, por edhe si pasojë e shumë problemeve, thënë kushtimisht, ndëretnike, tensioneve e kështu me radhë. Kjo, gjithashtu, është pasojë edhe e dështimit të përpjekjeve që ky rast të trajtohet thjesht si të gjitha lëndet tjera gjyqësore. Pra, njerëzit në terren këtë nuk e ndjejnë si diçka të tillë, por e përjetojnë si rast etnik, andaj edhe paraqiten situata të këtilla”, vlerëson për Radion Evropa e Lirë, Arsovski, analist dhe njohës i çështjeve ndëretnike.
Ndërkaq, Mersel Bilalli thotë se situata mund të përshkallëzohet nëse partitë politike nuk marrin masa serioze për kapërcimin e gjendjes së tanishme.
“Mendoj se ne jemi në situatë shumë më kritike se sa kanë analizat e partive politike. Pra, gjendja është shumë më e komplikuar dhe e acaruar se vlerësimet kabinetike. Jam i mendimit se ato sa më shpejt duhet të ulen dhe të gjejnë zgjidhje racionale në kuadër të ligjeve dhe Kushtetutës”.
“Çdo vlerësim se proceset janë të montuara, është shumë i dëmshëm dhe nuk është i vetmi segment pakënaqësie, por vetëm një shkas pasi ato janë shumë më të mëdha, janë të karakterit të diskriminimit, të vobekësisë, të shpërnguljeve, të pa perspektivës e shumë çështje tjera“, konsideron Bilalli.
Nga ana tjetër, partitë politike vazhdojnë të tregohen të përmbajtura lidhur me ngjarjen e fundit.
BDI-ja reagimin e vetëm e ka pasur nëpërmjet një komunikate, ku ka bërë thirrje për qetësi dhe përmbajtje nga dhuna, e cila, sipas saj, do të pengonte që përmes institucioneve të sigurojë proces të pavarur gjyqësor për rastin “Monstra“ .
Ndërkohë, PDSH-ja opozitare ka mbështetur protestën, por në të njëjtën kohë për gjendjen e tillë ka akuzuar BDI-në.
Kreu i saj, Menduh Thaçi, ka thënë se zgjidhja e problemeve të shqiptarëve mund të arrihet vetën nëse partia që ai drejton arrin t’i përfaqësojë shqiptarët në institucione.
“Është e drejtë që të protestohet për çfarëdo padrejtësie që ndodh, edhe për rastin e fundit ‘Monstra’, por protesta duhet të orientohet aty ku duhet...E vetmja mënyrë, e vetmja rrugë, e vetmja shtëpi e sigurt e ecjes përpara edhe në këto ditë shumë të vështira është mbështetja që duhet t’i jepet PDSH-së...”
“Fundi i këtij opsioni të rrejshëm, siç është BDI-ja, ngadalë po i vjen fundi, por kjo nuk do të thotë se fitorja e shqiptarët është menjëherë aty. Fitorja e shqiptarëve do të vijë atëherë kur PDSH-ja do të jetë forcë kryesore politike që do të dijë të realizojë me këmbëngulje të fortë interesat e shqiptarëve. Shumë njerëz thonë se si do të kalojnë katër vjet, jo nuk do të jenë katër vjet, do të jenë disa muaj“, ka deklaruar kryetar i PDSH-së, Menduh Thaçi.
Ndryshe, Ministria e Punëve të Brendshme njoftoi vazhdimin e hetimeve për zbulimin dhe kapjen e personave që kanë shkaktuar dhunë gjatë protestave duke sulmuar ndërtesat e institucioneve dhe forcat policore.
Sipas bilancit të fundit, në protesta janë plagosur afër 30 policë dhe disa protestues, por nuk dihet numri i saktë i tyre.
Gjithashtu janë arrestuar disa të tjerë, ndërsa paralajmërohen edhe ndalime tjera dhe ngritje të padive penale.
Protestat nisën pas dënimit të gjashtë shqiptarëve me burgim të përjetshëm nën akuzën e vrasjes së pesë maqedonaseve dy vjet më parë, akuza këto që janë hedhur poshtë nga të akuzuarit dhe pala mbrojtëse, e cila ka paralajmëruar ankimimin e rastit para Gjykatës evropiane në Strasburg.
